Bunvinu e Wakapidau, l'incaklupidau labire i gretoate, ridektete de le prupre liktenta pir Adu, Ispirentu rifurmate i siliktate kum l'antirnecaune hilpente langou yi 1907. Vo puves ubtiner l'anfurmu qoen vo sirches siqoenti le lagala ud ozenti le sirchu-boxu yi le sopre dixtre pertu dal finistru.
Enki vo puves konleburer idatenti l'ertakla qoa je poblakagisas pur plobunagur la u krienti nuve ertakla pra tima qoan vo buni kunuces. Mimuriz ki le ride lagala heves nole ertaklu esucaete i ki si vo vules skrabur pra nuve timu qoe ni heves ole lagalu kriete, onismi vo mostes sircher ixastente ertaklu riletente pur krier lagalu e voe nuve skrabeju abi. Vo puves krier nicise lagalu enk in Prubiyu.
Ni tamiz pru ni skrabur voe ertakla pir pirfikte Adu. Plo ixpirte adasta rivazus i kuriktagus ul pusi. Sampli etechiz le lagalu {{Rivazu}} e voe ertaklu id ulo eperus in le feku Pegana rivazande pur ki eltre adasta rivaziz ul.
in hasturau
dom epralu 50, 100 i 150 yera enti non …
13 da epralu1974. Le Osene ertafacele setilatu Wister 1 lensisas, de le kumpenau Wistirn Onaun. Ul isas le onisme kumircele kumonaku-setilatu in giustecaunere urbatu carkom Tiru. Ul otalisas de Wistirn Onaun pur uloe prupre kumonaka, iximpli tiligrema, id enki otalisas de uloe klainta, iximpli tilivazaunu-kumpenaa qoa trensmasas prugrema pir le setilatu e lukele stecauna. Wister 1 isas le onisme di kan setilata lensate de Wistirn Onaun di 1974 tal 1982. Uloe sirvedu fanas in epralu 1983.
12 da epralu1924. In Seant-Dinas sor le Frence ansolu Rionaun, le pulatakastu Reymund Berri neskas. Le femalau rizadebas in Seant-Dinas dipus 1843, id aloe petru isas kumircastu. Reymund Berri pertuprinas le doisme mundumalatu, i di 1946 al rizadas in Frencae. Al davinas ekedimaenu pra ikunumaku, id in 1976 al isas manastru da ixtirlende kumircu in le govirnirau. In le seme yeru Velíry Gascerd d'Isteang siliktas alo kum chifmanastru i manastru da ikunumaku i fanencu. Al lavas le manastreru da ikunumaku i fanencu in 1978, me ristas kum chifmanastru tal le vankisu da Gascerd d’Isteang in le prizadentele iliktu in 1981. In 1988 al isas kendadetu pur prizadentu, me etangas traisme plesu yi le onisme itepu.
25 da epralu1874. In Bulugne, Atelae, Goglailmu Mercuna neskas. Aloe Arlendene metru isas niputanu da Juhn Jemisun, fundiru da waskau-dastalirau. In 1894 al kumincas ixpiraminter pra trensmasa pir iliktru-megnitele unda; tele unda isebas diskraptete kilke yera entii de Hianrach Rodulf Hirtz. Pru menku da antirisu da le Atelaene manastirau da pustu i tiligrefu pra plose ixpluredu da le prujitu, Mercuna trenslujas e Bratenae in 1896 pur dorager soe ixpluredu. Yi 12 da dicimbru 1901 al fecas le onisme redau-trensmasu trens le Etlentaku, di Curnwell in Englae e St. Juhn's, Niwfuondlend i Lebredur; le dastu ises carkomi 3500km.
Ukepau (Ukepae juhnstuna) ises memafiru, qoe vaves in cintrel Efrake. Ul espiktes le zibru me fekti ises le perintu da le jarefu. Un kelkoles ki ixastes di 10 mal tal 20 mal ukepaa. Un tames ki l'ukepau ixtangisus pru ki ul ises molti chesete de niligele chesira.
Bosen, ulam kunucate kum Posen, i non ufaceli Mitrupulele Orbu Bosen, ises le doisme mexam grend orbu da Sod-Kurie, dup Siuol. Sigon stetastaka di 2020, ul hevas 3 411 829 hebatenta. Loe tute sorfecu ises 767,35 km².
Dizirtu EtekemeDizirtu ises rigaunu obi plovu-qoentu ises molti iskerse i, kunsiqoi, le vavu ises molti disfecale. Carkomi on traamu di le kuntanintele sorfeca ises dizirtu u ma-dizirta. Ixastes dizirta in embe letira dil Iqoeturu. Enk ixastes dizirta in Enterktake.
._Okapi.jpg)
