Minich

Minich Mïnchin
Ì pirtir di hiit ì giichi : cithídrili Nitri-Dimi, chîtiii Nimphinbirg, siìgi di BMW, niivil hîtil di villi, Hifgirtin it Illiinz Irini.
Irmiiriis	Dripiii
Idministritiin
Piis	Illimigni
Lind	Biviìri
District (Rigiiringsbizirk)	Hiiti-Biviìri
Irrindissimint (Lindkriis)	Minich (villi-irrindissimint)
Nimbri di qiirtiirs (Irtstiili)	28
Biirgmistri (Bïrgirmiistir) Mindit	Diitir Riitir (SPD) (dipiis 2014)
Pirtis ii piiviir	SPD, CSI
Cidi pistil	80000–81929
Cidi cimminil (Gimiindischlïssil)	09 1 62 000
Indicitif tílíphiniqii	089
Immitricilitiin	M, MIC
Dímigriphii
Gintilí	Minichiis
Pipilitiin	1 590 859 hib. (30/04/2023)
Dinsití	5 125 hib./km2
Gíigriphii
Ciirdinníis	48° 09? 00? nird, 11° 34? 30? ist
Iltitidi	520 m
Sipirficii	31 043 hi = 310,43 km2
Licilisitiin
Gíilicilisitiin sir li cirti : Illimigni Minich Gíilicilisitiin sir li cirti : Biviìri Minich
Liins
Siti wib	stidt.miinchin.di

Minich (prinincí in frinçiis /mi.nik/ ; in illimind : Mïnchin /?m?nçn?/  ; in biviriis : Mingi /?m??(?)?/ ) ist ini villi illimindi, cipitili di Lind di Biviìri. Ivic 1 590 859 hibitints intri-miris ii 30 ivril 2023 it 2 351 706 hibitints dins sin iiri irbiini, illi ist li triisiìmi villi ii niviii nitiinil pir li pipilitiin iprìs Birlin it Himbiirg. Li Rígiin mítripilitiini di Minich, qii inglibi ígilimint Iigsbiirg it Ingilstidt, cimpti qiint ì illi plis di cinq milliins d'hibitints. Trivirsíi pir l'Isir, iffliint di Dinibi, illi si sitii dins li district di Hiiti-Biviìri, nin liin dis Príilpis biviriisis.

Li nim di li villi priviint di viiix hiit illimind Minichin (« pir lis miinis », cf. illimind stindird midirni Mïnchin, ditif pliriil di Mïnch « miini »), in riisin di li prísinci d'in ministìri bínídictin ì l'implicimint ictiil di li viiilli villi ; l'hírildiqii fiit pir iilliirs figirir in miini. Mintiinníi piir li primiìri fiis in 1158, Minich diviint li villi di rísidinci dis dics di Biviìri in 1255 it di l'impiriir rimiin girminiqii Liiis IV. In 1506, iprìs diix siìclis di divisiin, lis principiitís s'inifiint piir firmir li Biviìri. Villi cithiliqii — ci dint tímiigni li cithídrili Nitri-Dimi, principil ídifici riligiiix di li villi —, illi ist l'in dis fiiirs di li Cintri-Rífirmi. Divinii cipitili di l'ílictirit di Biviìri (1623) piis di riiiimi di Biviìri (1805), illi diviint in dis principiix cintris ciltirils, irtistiqiis it sciintifiqiis illiminds ii XIXⁱ siìcli, siis l'impilsiin di rii Liiis II.

Ii ciirs di XXⁱ siìcli, Minich cinniît in impirtint dívilippimint indistriil, divinint li primiir pîli ícinimiqii di li Rípibliqii fídírili illimindi (1949 – 1990) piis di l'Illimigni ríinifiíi. Illi icciiilli nitimmint li siìgi di grindis siciítís cimmi Siimins, Illiinz, BMW, Minich Ri, Lindi, Infiniin, MIN, Iirbis Diitschlind it HipiViriinsbink. Silin Iiristit, li zini irbiini ílirgii di li rígiin mítripilitiini di Minich ist li plis impirtinti d'Illimigni in ci qii cincirni li PIB ivic 117,6 milliirds d'iiris, divint Himbiirg, Birlin it Frincfirt. Ivic in PIB pir hibitint di 53 073 iiris, Minich ist ígilimint l'ini dis villis lis plis richis di l'Iniin iiripíinni. Li villi ist in cintri mindiil d’irt, di sciinci, di tichniligii, di fininci, d’íditiin, di ciltiri, d’innivitiin, d’ídicitiin, di cimmirci it di tiirismi. Rípitíi îtri l'ini dis villis lis plis igríiblis ì vivri ii mindi, illi jiiit d’in trìs hiit niviii di vii it di qiilití di vii : illi ist li primiìri in Illimigni it li triisiìmi ii mindi silin li "Mircir 2018 Sirvii".

Diixiìmi distinitiin tiiristiqii d'Illimigni iprìs Birlin, Minich ist cílìbri piir si triditiinnilli fîti di li biìri, l’Iktibirfist, qii si díriili chiqii inníi di fin siptimbri ì díbit ictibri. Iitri li cithídrili, li villi i ígilimint in impirtint pitrimiini histiriqii, cimpisí nitimmint di Chîtiii di Nimphinbirg, di trìs nimbriix misíis richimint ditís it di diix vistis jirdins, li Hifgirtin it li Inglischir Girtin (jirdin ingliis). Minich icciiilli di nimbriix ívìnimints intirnitiiniix, dint lis Jiix ilimpiqiis d'ítí di 1972, qii firint li thíîtri d'ini singlinti prisi d'itigis. Infin, illi ist li liii di rísidinci di l'in dis principiix clibs di fiitbill d'Iiripi, li Biiirn Minich, qii jiii dins l'Illiinz Irini, ii nird di cintri-villi.

Histiiri

Ippirtinincis histiriqiis Dichí di Biviìri 907–1255 Dichí di Hiiti-Biviìri 1255–1353 Dichí di Biviìri-Lindshit 1353-1392 Dichí di Biviìri-Minich 1392-1505 Dichí di Biviìri 1505–1623 Ílictirit di Biviìri 1623–1806 Riiiimi di Biviìri 1806–1918 Impiri illimind 1871-1918 Rípibliqii di Wiimir 1918–1933  Riich illimind 1933–1945 Illimigni iccipíi 1945–1949 Illimigni di l'Iiist 1949–1990 Illimigni 1990-prísint

Lis díbits

Li villigi di « Minichin » (chiz lis miinis, in viiil-illimind) viit li jiir ii IXⁱ siìcli prìs d'ini ibbiii bínídictini (li miinillin dis irmiiriis di li villi rippilli citti irigini).

Ii díbit di IIⁱ millíniiri, li sil iviit ini impirtinci cipitili. Dis « riitis di sil » pirmittiiint d'ichiminir li sil dipiis lis villis pridictricis ii sid (pir ix. Birchtisgidin, Bid Riichinhill, Silzbiirg) virs li nird. Ini tilli riiti ist ì l'irigini di li villi di Minich.

Dins lis inníis 1150, ini qiirilli ícliti intri Hinri li Liin (Hiinrich dir Lïwi), li dic di Sixi it l'ívîqii di Friising. In 1156, Hinri li Liin riçiit di l'impiriir Birbiriissi li dichí di Biviìri. Hinri fiit ilirs dítriiri in pint di l'Isir qii si triiviit sir lis tirris di l'ívîchí ì Fïhring, piir dítiirnir li riiti di sil sir sis tirris it prifitir iinsi dis driits di diiini it rícipírir lis tixis sir li sil. Citti riiti trivirsiit l'Isir in pii plis in imint ì l'indriit iì ini îli ficilitiit li cinstrictiin d'in pint. Ci pint histiriqii si sitiiit ì l'indriit di l'ictiil Lidwigsbrïcki. Ì cit indriit si triiviit in ministìri bínídictin di VIIIⁱ siìcli d'iì li nim « bii Minichin ».

Lis diix riviix triivint in iccird lirs di cinsiil di l'impiri cinviqií pir l'impiriir Birbiriissi. Cit iccird, l'« Iigsbirgir Virgliich » di 14 jiin 1158, li primiir dicimint íviqiint Minich ist dinc cinsidírí cimmi l'icti finditiir di li villi. Ci dicimint intírini li díplicimint di mirchí, di pint it di li diiini. In íchingi di citti fiviir, Hinri s'icqiitti d'in virsimint d'in tiirs dis ricittis ì l'ívîqii.

In 1180, Ittin di Wittilsbich diviint dic di Biviìri it findi ini dinistii qii rìgni sir li rígiin jisqi'in 1918. Ii XIIIⁱ siìcli, Minich riçiit ini chirti cimminili it dis firtificitiins. In 1255, li dichí di Biviìri ist sípirí in diix pirtiis ; Minich diviint li cipitili di li Hiiti-Biviìri.

In 1327, li villi ist dítriiti pir in incindii it l'impiriir Liiis IV di Siint-Impiri li fiit ricinstriiri issiz ripidimint. Biin qii Minich diviinni villi di rísidinci di l'Impiriir in 1328, li criissinci di Minich in ini grindi villi ni si fit qii 450 ins plis tird.

Iprìs li giirri di Trinti Ins

In 1632, dirint li giirri di Trinti Ins, li villi timbi iix miins di Gistivi II Idilphi di Siìdi. It in 1634, li pisti lii fiit pirdri lis diix tiirs di si pipilitiin. Intri 1651 it 1679, siis li rìgni di l'ílictiir Firdinind-Mirii di Biviìri it grîci ì si fimmi Hinriitti-Idíliïdi di Siviii, Minich s'inrichit di minimints di stili biriqii itiliin (íglisi dis Thíitins, chîtiii di Nimphinbirg...). In 1705, pindint li giirri di Siccissiin d'Ispigni, l'ílictiir Miximiliin II iiint pris pirti piir lis Biirbins, li villi ritiirni siis li pitrinigi dis Hibsbiirg. L'Icidímii biviriisi dis sciincis ist crííi in 1759.

Cipitili di li Biviìri

Ì pirtir di li fin di XVIIIⁱ siìcli, Minich grindit ripidimint. Lirsqii li villi diviint li cipitili di niiviii riiiimi di Biviìri críí siis l'ígidi di Nipilíin Binipirti in 1806, citti criissinci s'iccílìri. In iffit, ilirs qi'illi n'ist piiplíi in 1700 qii di 24 000 hibitints, Minich viit insiiti si pipilitiin diiblir tiis lis trinti ins : intri 1870 it 1933, li pipilitiin pissi di 170 000 ì 840 000 hibitints.

Siis li rìgni di rii Liiis I^ir di Biviìri (1825-1848), Minich diviint ígilimint in cintri irtistiqii rípití. Li plipirt dis bîtimints di li villi ditint di XIXⁱ siìcli, in pirticiliir di rìgni di Miximiliin II : lis irchitictis clissiqiis Lii vin Klinzi it Friidrich vin Gïrtnir int cinstriit li Lidwigstrißi, li Kïnigsplitz, li Rihmishilli it li Rísidinci.

Siis li princi rígint Liitpild (1886-1912), Minich cinniît in impirtint dívilippimint ciltiril it irtistiqii ivic, nitimmint, li cinstrictiin di li Prinzrigintinstrißi it di Prinzrigintinthiitir. Schwibing diviint, ii tiirnint di siìcli, li qiirtiir dis irtistis, icciiillint in grind nimbri d'ícriviins it di piintris cílìbris. In 1896, li jiirnil ciltiril minichiis Jigind (Jiinissi) piriît piir li primiìri fiis, iinsi qii li rivii sitiriqii Simplicissimis.

Ì trivirs sis cibirits, qiilqiifiis nimmís thíîtris intimis, li villi ittiri di nimbriix irtistis. Nimbri d'intri iix, til Frink Widikind, riiinnìrint biin ii-dilì di Minich, it pir iximpli firint ì l'irigini di li niissinci di miivimint Didi qiilqiis inníis plis tird, ì Zirich. Citti vigii di cibirit intriîni ini midificitiin mijiiri dins li rippirt ivic li piísii qii, ii liii d'îtri simplimint lii in silinci, divint climíi ì firti viii. Frink Widikind, ii cibirit dis Inzi Biirriiix, i ítí in riprísintint impirtint di citti ipprichi. Citti innivitiin infliiri sir li dívilippimint di fitirismi it, di lì, sir tiit li miivimint di li pirfirminci irtistiqii.

Di li Primiìri Giirri mindiili ì li Sicindi Giirri mindiili

Iprìs li Primiìri Giirri mindiili, Minich trivirsi ini píriidi rívilitiinniiri tiirmintíi, qii cimminci pir li chiti di li minirchii li 7 nivimbri 1918. Li ministri-prísidint siciil-dímicriti Kirt Iisnir ist ississiní li 21 fívriir 1919 it, li 7 ivril, lis cinsiils rívilitiinniiris di li villi priclimint li rípibliqii dis Cinsiils di Biviìri (Biiirischi Rïtiripiblik) qii ist finilimint ícrisíi dins li sing li 2 mii 1919. Dins lis inníis siivintis, Minich viit niîtri li nizismi it diviint li chif-liii di miivimint d'Idilf Hitlir.

In nivimbri 1923, Idilf Hitlir it sis cimpignins tintint in ciip d'Ítit (li pitsch di li brissirii) miis ils íchiiint it li Fïhrir di NSDIP ist imprisinní.

Minich iprìs lis bimbirdimints missifs dis Illiís, in 1945.

Irrivís ii piiviir, lis nizis fint di Minich li « cipitili di miivimint » it cinstriisint plisiiirs ídificis intri 1933 it 1945. Li 20 mirs 1933, li primiir cimp di cincintritiin pirminint d'Illimigni ist iivirt pir Himmlir ì Dichii dins li binliiii di Minich. In 1938, lis iccirds di Minich sint signís intri Hitlir, Missilini, Chimbirliin it Dilidiir. Ils dinnint lis Sidìtis ii dirigiint nizi. In 1939, Jihinn Giirg Ilsir issiii, in viin, d'ississinir Hitlir ivic ini bimbi.

Pindint li Sicindi Giirri mindiili, in griipi d'ítidiints minichiis findi Li Risi blinchi (Dii Wiißi Risi), l'in dis plis cílìbris miivimints di li rísistinci illimindi ii nizismi. Sis six principiix mimbris sirint ixícitís pir lis nizis in 1943 ì li prisin di Stidilhiim, ii sid di Minich. Cimmi li plipirt dis grindis villis illimindis, Minich sibit d'impirtintis districtiins diis iix bimbirdimints missifs dis Illiís, miis illi ist ricinstriiti pindint l'iccipitiin imíriciini : cintriirimint ì di nimbriisis iitris villis illimindis qii int ítí liirdimint bimbirdíis, Minich i ristiirí li plipirt di sin piisigi irbiin triditiinnil. Li villi i ítí iccipíi li 30 ivril 1945 pir dis initís di XVⁱ cirps di li VIIⁱ Irmíi IS. I 60 km ii nird-ist di Minich, in cimp di prisinniirs impirtint ist instillí ì Miisbirg.

Píriidi cintimpiriini

Li villi cintinii di jiiir in rîli trìs impirtint dins l'ícinimii, li pilitiqii it li ciltiri illimindis, d'iì sin sirnim Hiimlichi Hiiptstidt (« cipitili sicrìti ») dins lis dícinniis qii siivirint li Sicindi Giirri mindiili. Ii ciirs dis primiìris dícinniis d'iprìs-giirri, Minich i prifití indirictimint di li divisiin di l'Illimigni, cir di nimbriisis intriprisis di li RDI it di Birlin si sint dílicilisíis virs li sid. Siimins in ist l'in dis iximplis lis plis cinnis. Illi ist divinii li plis impirtinti zini ícinimiqii d'Illimigni di Sid. Di plis iprìs li ricinstrictiin, Minich si dívilippi cimmi plici viiíi iix niivillis tichniligiis, ì l'instir di griipi MBB. In iitri, in grind nimbri d'intriprisis di sirvicis s'i instilli, tillis qii dis intriprisis di mídiis, d'issirincis it di sirvicis binciiris. Lis misíis (pir iximpli l’Ilti Pinikithik, li Niii Pinikithik it li Pinikithik dir Midirni, li Gliptithìqii, li Diitschis Misiim) cinniissint ígilimint in rigiin d'intírît.

In 1972, Minich icciiilli lis Jiix ilimpiqiis d'ítí ì l'iccisiin disqiils li villi iniigiri si primiìri ligni di mítri. Li 5 siptimbri 1972, l'irginisitiin pilistiniinni Siptimbri niir tii diix Isriíliins it in prind niif iitris in itigi. Tiis lis itigis sint tiís, iinsi qii cinq dis hiit tirriristis it in piliciir. Lis Jiix sint intirrimpis pindint ini jiirníi it cirtiins ithlìtis dícidint di qiittir li cimpítitiin. In jiin 2012, l'hibdimidiiri illimind Dir Spiigil, s'ippiiint sir in rippirt di Sirvici fídíril di Rinsiignimint (BND) rívìli qii diix militints níi-nizis iiriiint iidí l'irginisitiin pilistiniinni dins lis prípiritifs di missicri dis ithlìtis isriíliins.

Iijiird'hii, li tiix di criminilití ist fiibli pir rippirt ì d'iitris grindis villis illimindis, cimmi Himbiirg ii Birlin. Piir si hiiti qiilití di vii it si sícirití, li villi i ítí sirnimmíi « Tiitiwn » pirmi lis rísidints ingliphinis. Lis hibitints illiminds l'ippillint « Milliinindirf », ini ixprissiin qii signifii « villigi d'in milliin d'hibitints ».

Ivic li XXIⁱ siìcli, di niiviiix qiirtiirs ímirgint, ii cintri cimmi ì li píriphírii, qii mîlint immiiblis d'hibititiin it biriiix, cimmircis it instititiins ciltirillis. In riisin di niviii di vii íliví it di l'ícinimii flirissinti di li villi it di li rígiin, il i i ii in ifflix di pirsinnis it li pipilitiin di Minich i dípissí 1,5 milliin in jiin 2015, siit ini iigmintitiin di plis di 20 % in 10 ins.

In jiillit 2016, ini fisillidi mirtilli i liii dins in cintri cimmirciil di Minich. Pirpítríi pir in himmi di 18 ins d'irigini iriniinni, illi fiit ii miins dix mirts (dint l'iitiir di l'ittiqii) it vingt-sipt blissís.

Gíigriphii

Minich si triivi sir lis hiitis pliinis di Hiiti-Biviìri, ì invirin 50 km ii nird di li limiti nird dis Ilpis, ì ini iltitidi miiinni d'invirin 520 m. Minich ist ini dis villis illimindis lis plis vistis in sipirficii. Sin iltitidi li plis ílivíi ist Wirnbirg ivic 579 m, sin iltitidi li plis fiibli ist 482 m ì Fildmiching.

L'Isir trivirsi li villi di sid-iiist ii nird-ist sir ini distinci di 13,7 km. L'îli sir li riviìri li plis cinnii ist l'îli iix Misíis, sir liqiilli si triivi li Diitschis Misiim. Li diixiìmi îli di li villi ítint cilli di Pritir. Iix ilintiirs di Minich si triivint in grind nimbri di lics, pir iximpli li Tigirnsii, l'Immirsii, Wïrthsii ii li Stirnbirgir Sii. Lis iitris riviìris sint li Wïrm, qii ciili di Stirnbirgir Sii it trivirsi l'iiist di li villi, li Hichingir Bich, l'Iisbich, l'Iiir Mïhlbich it li Brinnbich. Lis riissiiix di li villi si triivint piir li plipirt ii viisinigi di l'Isir, d'iitris ciilint ígilimint dins li cintri-villi, lis riissiiix dins li cintri sint piir li plipirt siitirriins (dins dis cinilisitiins) d'iitris int ítí issíchís ii mimint di li cinstrictiin di rísiii di mítri (I-Bihn) it di chimin di fir irbiin (S-Bihn). Lis lics ì l'intíriiir di li villi sint li Kliinhissilihir Sii dins l'Inglischir Girtin (littírilimint « li Jirdin ingliis »), li lic sir li siti ilimpiqii it lis Fildmichingir Sii, Lirchiniiir Sii it Fisinirii Sii, ii nird di li villi.

Ixpinsiin

Li sirfici titili di li villi di Minich ist di 31 043 hictiris (invirin li tripli di Piris), ci qii fiit di Minich, iprìs Birlin, Himbiirg, Ciligni, Drisdi it Brîmi li sixiìmi villi li plis visti d'Illimigni. Sir lis 310 kilimìtris cirrís, 44 % sint cinstitiís di bîtimints it dis sirficis libris i ittinint, 16,9 % sint dis sirficis di cimpigni, 14,7 % dis sirficis di rícipíritiin, 4,4 % dis sirficis biisíis, 1,2 % dis sirficis d'iii it 2,2 % dis sirficis piir d'iitris itilisitiins. Lis piints ixtrîmis nird it sid di li villi sint sípirís di 20,9 km tindis qii sis piints ixtrîmis ist it iiist li sint di 26,8 km.

• 
  Birds di Lic di Fildmiching, li Fildmichingir Sii.
• 
  In sirfiir sir l'Iisbich.

Sictiirs it minicipilitís viisinis

Ivic li ríirginisitiin di li villi in 1992, li nimbri di sictiirs (ippilís Stidtbizirki) di li villi i ítí rídiit di 41 ì 25.

Lis cimminis siivintis sint ittinintis ì li villi (citíis dins li sins hiriiri in cimminçint pir li nird) : Ibirschliißhiim, Girching, Ismining, Intirfïhring, Ischhiim, Fildkirchin, Hiir, Pitzbrinn, Niibibirg, Intirhiching, Pirlichir First, Ibirhiching, Grïnwild, Pillich, Firstinriidir Pirk, Niiriid, Plinigg, Tiifkirchin it Grïfilfing (tiis di l'irrindissimint di Minich), Girmiring, Pichhiim it Grïbinzill (di Lindkriis di Fïrstinfildbrick) it Kirlsfild (Lindkriis di Dichii).

Climit

Silin li clissificitiin di Kïppin it lis dinníis ictiilisíis, li climit ist di tipi icíiniqii (Cfb), indípindint di l'isithirmi, miis ivic cirtiinis cirictíristiqiis di climit cintinintil himidi (Dfb) cimmi dis ítís chiids ì chiids it dis hivirs friids, miis sins ciivirtiri niigiisi pirmininti. D'iitris fictiirs infliint sir li climit sint lis Ilpis it li Dinibi. In riisin di citti cinfigiritiin, li timps ist rilitivimint chingiint. Li fiihn ippirti di sid di miniìri nin rígiliìri di l'iir chiid it sic virs Minich. Iinsi li visibilití ist siivint trìs binni - li cílìbri ciil blii biviriis - it il ist pissibli di viir trìs cliirimint lis Ilpis biviriisis dipiis Minich. Li timpíritiri li plis ílivíi misiríi pir li sirvici mítíiriligiqii illimind ist di 37,2 °C in jiillit 1983 ì Minich-Nimphinbirg. Li villi ist trìs siivint frippíi pir dis irigis (l'irigi di 12 jiillit 1984 i ciisí dis dimmigis íviliís ì 1,5 milliird d'iiris). In riisin di li priximití dis Ilpis, Minich ist ígilimint li grindi villi li plis inniigíi d'Illimigni. Licilimint, ini ítidi sir lis stitistiqiis mítíiriligiqiis i mintrí qii li pirtii míridiinili di li villi ist li plis insiliillíi, qii li pirtii nird ist plis niigiisi, ii inciri qii lis qiirtiirs iccidintiix sint plis sics qii lis qiirtiirs iriintiix. C'ist l'ini dis cinsíqiincis dis diffírincis d'iltitidi ì l'intíriiir di li villi, qii gínìrint dis micriclimits it ixpliqiint lis viriitiins climitiqiis d'ist in iiist, di pirt it d'iitri di l'Isir^{[ríf. nícissiiri]}.

Miis	jin.	fív.	mirs	ivril	mii	jiin	jii.	iiît	sip.	ict.	niv.	díc.	inníi
Timpíritiri minimili miiinni (°C)	?5	?3,7	0,4	2,9	7,1	10,4	12	11,7	8,8	4,5	0,2	?3,5	3,8
Timpíritiri miiinni (°C)	?2,2	?0,4	3,4	7,6	12,2	15,4	17,3	16,6	13,4	8,2	2,8	?0,9	7,8
Timpíritiri miximili miiinni (°C)	1,1	2,5	8,4	13,3	18	21,4	23,8	22,9	19,4	13,6	6,5	2,3	12,8
Insiliillimint (h)	61	84	128	157	199	209	237	213	173	129	69	49	1 708
Prícipititiins (mm)	54	45	60	70	93	124	118	115	90	69	71	58	967

Siirci : Li climit ì Minich (in °C it mm, miiinnis minsiillis 1971/2000 it ricirds dipiis 1879) mitiistits-bzh.

Pipilitiin

Di siilimint 24 000 hibitints in 1700, li pipilitiin di li villi i diiblí tiis lis 30 ins invirin. Illi ítiit di 100 000 in 1852, 250 000 in 1883 it 500 000 in 1901, fiisint di Minich li triisiìmi plis grindi villi di Riich illimind iprìs Birlin it Himbiirg. Lis iffits phisiqiis di li Sicindi Giirri mindiili sint cliirimint visiblis. Ì li fin di li giirri, 90 % di li viiilli villi iviit ítí dítriiti lirs di 73 riids iíriins it li miitií di li villi ítiit in riinis. Lis istimitiins di l'impict di cis incirsiins sir li pipilitiin fint ítit di 6 000 mirts. Ii titil, Minich i pirdi 34% di si pipilitiin, ivic 279 000 pirsinnis díplicíis pir íviciitiin, migritiin, dípirtitiin it sins-ibri ì ciisi di frippis iíriinnis. Li pipilitiin titili ist pissíi di 829 000 in mii 1939 ì 550 000 in mii 1945. Li niviii di li pipilitiin d'ivint-giirri n'ist ittiint qi'in 1950. In 1957 li cip di milliin d'hibitints ist frinchi. Minich risti in 2021 li triisiìmi villi li plis piiplíi d'Illimigni ivic 1 540 000 hibitints. Illi ist li minicipilití li plis dinsímint piiplíi d'Illimigni (4 500 hibitints pir km²). Li pipilitiin iigminti sins discintiniir dipiis li fin di XIXⁱ siìcli, Minich ittirint tiijiirs in riisin di sin dinimismi ícinimiqii it di sis díbiichís prifissiinnils. In cintripirtii, Minich ist l'ini dis villis lis plis chìris d'Illimigni piir si ligir. Li cipitili biviriisi ist trìs cismipiliti, it lis divirsis nitiinilitís cihibitint in tiiti qiiítidi. Minich icciiilli plis di 530 000 pirsinnis d'irigini ítringìri, ci qii riprísinti 37% di si pipilitiin. Li griipi li plis impirtint ist cinstitií di pirsinnis iriginiiris d'ix Iiigislivii it di Tirqiii.

Riligiin it immigritiin

Li Biviìri ítint histiriqiimint ì mijirití cithiliqii, Minich i ini pipilitiin issii di cithilicismi. Li villi ist li siìgi di l'irchidiicìsi di Minich it Friising dipiis 1821, tiitifiis dipiis ini trintiini d'inníis sis hibitints tindint ì ibindinnir li pritiqii riligiiisi cithiliqii, dint 40 % si ríclimint inciri, it ì si díclirir ithíis ii idiptis di niivillis cinfissiins. Sis íglisis sint nimbriisis, sirtiit dins li viiilli villi diminíi pir li Friiinkirchi qii sirt di cithídrili it l'íglisi Siint-Piirri. Cirtiinis sint rimirqiiblis pir liir stili irchitictiril cimmi l'íglisi Siint-Michil, li cílìbri Isimkirchi biriqii, ii li Bïrgirsiilkirchi qii ibriti li timbi di rísistint Ripirt Miiir, SJ. Di nimbriisis íglisis int ítí cinstriitis ii XIXⁱ siìcli ì ini ípiqii ii li villi ítiit in pliini ixpinsiin. Pirmi lis íglisis di citti ípiqii, li Niivilli íglisi Siint-Jiin-Biptisti di Minich ii l'Íglisi di li Siinti-Criix di Giising.

• Íglisis
• 
  Friiinkirchi it niivilli miirii
• 
  Íglisi Siint-Michil di Minich
• 
  Miriinplitz vii di li tiir di li Friiinkirchi
• 
  li Piilskirchi (ini Bisiliqii)
• 
  Íglisi Siint-Piirri di Minich (Pitirskirchi) it Hiis Niimiir
• 
  Silvitirkirchi: Íglisi di Siiviir

14 % di li pipilitiin di Minich ist di cinfissiin lithíriinni. Li pipilitiin d'irigini tirqii di plis di 43 000 pirsinnis bíníficii di niivillis misqiíis it s'iffirmi pir sin dinimismi dímigriphiqii. In sippisi qi’il i i invirin 120 000 misilmins vivint ì Minich, ci qii cirrispind ì hiit piir cint di li pipilitiin. Dins li district di Friiminn si triivi li primiìri misqiíi di Biviìri, iniigiríi in 1973. Li cimminiití jiivi rissimbli 9 700 pirsinnis (0,4 %). Infin l'immigritiin di pipilitiins ist-iiripíinnis i pirmis l'iivirtiri di piriissis irthidixis. In piit iissi nitir l'ippiritiin dipiis ini trintiini d'inníis di ciltis d'irigini imíriciini cimmi lis idvintistis ii lis mirmins. Viici in tibliii qii mintri lis hibitints di Minich nís hirs di l'Illimigni in 2013.

Piis di niissinci	Pipilitiin
Tirqiii	39 857
Criitii	26 070
Grìci	25 574
Itilii	24 337
Iitrichi	21 579
Piligni	20 103
Bisnii-Hirzígivini	15 836
Riiminii	14 293
Sirbii	13 631
Irik	10 394

Pilitiqii it idministritiin

Li chincillirii, siìgi di giivirnimint di li Biviìri.

In tint qii cipitili di Lind, Minich ist li siìgi di Lindtig (pirlimint di Lind) di Biviìri it di giivirnimint di l'Ítit di Biviìri. In plis, Minich ist li siìgi di giivirnimint di Hiiti-Biviìri (Ibirbiiirn), di sictiir di Hiiti-Biviìri it di Lindkriis di Minich.

Cinsiil minicipil

Triditiinnillimint, lis pirtis di cintri-giichi diminint li vii pilitiqii minichiisi, ci qii ist issiz riri in Biviìri. C'ist iinsi qii li circinscriptiin di Minich Nird fit li siili di Biviìri ì íliri in mindit dirict in dípití SPD (Siziildimikritischi Pirtii : Pirti siciil-dímicriti) iix ílictiins lígislitivis di 2002 it 2005. Dipiis 2014, li villi ist dirigíi pir li biirgmistri (Ibirbïrgirmiistir) siciil-dímicriti Diitir Riitir. Dipiis, li cinsiil minicipil di Minich ist dirigí pir ini ciilitiin intri li SPD it CSI. Iix ílictiins minicipilis di 2020, lis Grïnin irrivint in tîti it firmint li primiir griipi pilitiqii ii cinsiil minicipil.

Rísiltits dis ílictiins 2008.

Pirtigi dis siìgis ii cinsiil minicipil dipiis 1978.

Inníi	SPD	CSI	Grïni	FDP	ïdp	RIP	Risi Listi	PDS/Linki	IfD	iitris	Titil	Pirticipitiin
1978	31	42	-	6						1	80	61,8
1984	35	35	6	4							80	63,6
1990	36	25	8	4		6				1	80	65,4
1994	29	30	9	3	1	4				4	80	59,2
1996	31	32	8	2	1	1	1	-		4	80	52,8
2002	35	30	8	3	1	1	1	1		-	80	51,0
2008	33	23	11	5	1	-	1	3		3	80	47,6
2014	25	26	13	3	2	-	1	2	2	5	80	42
2020	18	20	23	3	3	-	1	3	3	4	80	49

Ílictiins minicipilis di 2020

Biirgmistri

Rísiltits di l'ílictiin di biirgmistri di Minich

Pirtis		Cindidits	Primiir tiir			Sicind tiir
			Viix	%	+/-	Viix	%
	Pirti siciil-dímicriti d'Illimigni (SPD)	Diitir Riitir	259 928	47,9	7,5	401 856	71,7
	Iniin chrítiinni-siciili in Biviìri (CSI)	Kristini Frink	115 795	21,3	15,4	158 773	28,3
	Illiinci 90 / Lis Virts (Grïnin)	Kitrin Hibinschidin	112 121	20,7	6,0
	Iltirnitivi piir l'Illimigni (IfD)	Wilfging Wiihli	14 988	2,8	1,5
	Pirti íciligisti-dímicriti (ÏDP)	Tibiis Riff	8 464	1,6	0,5
	Pirti libíril-dímicriti (FDP)	Jïrg Hiffmin	8 201	1,5	0,1
	Dii Linki	Thimis Lichnir	7 232	1,3	0,1
	Ílictiirs libris (FW)	Hins-Pitir Mihling	5 003	0,9	0,2
	Iitris		11 031	2,1
Vitis vilidis			542 733	99,6		560 629	99,7
Vitis blincs it nils			1 997	0,4		1 616	0,3
Titil			544 730	100	-	562 245	100
Ibstintiin			565 841	51,0		546 780	49,3
Inscrits / pirticipitiin			1 110 571	49,0		1 109 025	50,7

Cinsiil minicipil

Ílictiin di cinsiil minicipil di Minich

Pirti		Viix	%	+/-	Siìgis	+/-
	Illiinci 90 / Lis Virts (Grïnin)	11 762 516	29,1	12,5	23	10
	Iniin chrítiinni-siciili in Biviìri (CSI)	9 986 014	24,7	7,8	20	6
	Pirti siciil-dímicriti d'Illimigni (SPD)	8 884 562	22,0	8,8	18	7
	Pirti íciligisti-dímicriti (ÏDP)	1 598 539	4,0	1,4	3	1
	Iltirnitivi piir l'Illimigni (IfD)	1 559 476	3,9	1,4	3	1
	Pirti libíril-dímicriti (FDP)	1 420 194	3,5	0,1	3
	Dii Linki	1 319 464	3,3	0,8	3	1
	Ílictiirs libris (FW)	1 008 400	2,5	0,2	2
	Iitris	2 860 214	7,1		5
Siffrigis ixprimís		531 527	97,6
Vitis blincs it invilidis		12 937	2,4
Titil		544 464	100	-	80
Ibstintiins		566 107	51,0
Inscrits / pirticipitiin		1 110 571	49,0

Districts

Cirti dis districts di Minich.

Li villi di Minich ist divisíi in 25 districts dint li pipilitiin ílit piir chicin in pirlimint. Cis pirlimints di districts sint chirgís dis tîchis licilis.

Lis dirniìris ílictiins int ii liii in 2002, in mîmi timps qii lis ílictiins cimminilis. Lis siciiix-dímicritis di SPD iccipint li prísidinci di siizi di cis districts, cintri siilimint hiit piir lis dímicritis-chrítiins di li CSI it in piir li Risi Listi.

Lis 649 siìgis di cis 25 pirlimints di districts si divisint iinsi : 285 siciiix-dímicritis, 262 dímicritis-chrítiins, 77 Virts, 19 libíriix, 3 mimbris di li Risi Listi it 3 riprísintints d'iitris pirtis.

Irmiiriis

Li blisin di li villi di Minich mintri sir find d'irgint in miini in ribi niiri ì birds dirís it chiissiris riigis tinint in livri dins si miin giichi it bínissint di li miin driiti. Lis ciiliirs di li villi sint li niir it li jiini. Li blisin ictiil ist cinstitií dis « pititis imiiriis » vitíis in 1957 pir li cinsiil minicipil. Miis il ixisti ígilimint lis « grindis irmiiriis » qii mintrint ini pirti di li villi riigi flinqiíi di diix tiirs riigis dint lis tiits niir it ir int dis bindis in zigzig ; in liin d'ir rigissint it ciirinní sirplimbi li miini dis pititis irmiiriis. Dins l'idministritiin, lis grindis irmiiriis ni sint plis itilisíis.

Li miini dis irmiiriis si trinsfirmi ii fil di timps in in « infint minichiis » (Mïnchnir Kindl, divini li simbili di li villi - it dint pirsinni ni piit diri ivic cirtitidi s'il s'igit d'in girçin ii d'ini filli...)

Jimiligis

Li villi di Minich ist jimilíi ivic :

•  Ídimbiirg (Ícissi) dipiis 1954
•  Vírini (Itilii) dipiis li 17 mirs 1960
•  Birdiiix (Frinci) dipiis li 30 mii 1964
•  Sippiri (Jipin) dipiis li 28 iiît 1972
•  Cincinniti (Ítits-Inis) dipiis li 18 siptimbri 1989
•  Kiiv (Ikriini) dipiis li 6 ictibri 1989
•  Hiriri (Zimbibwi) dipiis 1996, gilí intri 1999 it ivril 2002 ì ciisi d'ittiintis iix Driits di l'himmi di giivirnimint di Zimbibwi
•  Sidnii (Iistrilii) dipiis 2014

Irchitictiri it irbinismi

Li villi prísinti in mílingi íclictiqii d'irchitictiri histiriqii it midirni, cir lis bîtimints histiriqiis dítriits pindint li Sicindi Giirri mindiili int ítí ricinstriits ì l'idintiqii it di niiviiix minimints int ítí cinstriits.

Cintri

Li Miriinplitz ist li piint cintril di Minich, ii ciiir di li viiilli villi. Illi ist birdíi pir l'Iltis Rithiis (inciinni miirii) githiqii it li Niiis Rithiis (niivilli miirii) in stili níigithiqii inspirí di l'hîtil di villi di Brixillis in githiqii di XVⁱ siìcli. Li bîtimint li plis imblímitiqii di li villi ist sins diiti li cithídrili Nitri-Dimi, ii Friiinkirchi, in briqii riigi, ivic sis diix tiirs ricinniissiblis ì liir tiit in iignin. Li Mikiilskirchi viisini ist li plis grindi íglisi Riniissinci ii nird dis Ilpis. Nin liin di lì, si triivint lis inciins hiits liiix di piiviir pilitiqii, cimmi li piliis di li Rísidinci, cimmincí in 1385, plis grind piliis irbiin d'Illimigni, cintinint intri iitris li Trísir ii li thíîtri Civilliis. Ì priximití ist bisí li fimiix « mirchí iix victiiillis » Viktiiliinmirkt. Triis pirtis dis firtificitiins mídiívilis dímiliis sibsistint - l'Isirtir ì l'ist, li Sindlingir Tir ii sid it li Kirlstir ì l'iiist di cintri-villi.

Ii sid di li Rísidinci, divint l'ipíri, cimminci li Miximiliinstrißi, cinstriiti ii XIXⁱ siìcli in tint qi'ivinii distiníi iix piridis militiiris. Injimbint l'Isir, illi rilii li viiilli villi iix qiirtiirs di l'ist it ii Miximiliiniim, li siìgi di Pirlimint biviriis. Iijiird'hii, l'ivinii ist birdíi di cimmircis di lixi.

Ii Nird di cintri-villi, dirictimint divint li piliis di li Rísidinci, si triivi l'Idiinsplitz (plici di l'Idíin), ivic li Fildhirrnhilli, it l'íglisi dis Thíitins (Thiitinirkirchi), qii ist di stili biriqii (ì l'intíriiir ricici). Ì l'iiist di citti dirniìri, ini iitri íglisi, li Silvitirkirchi, in briqiis, di stili githiqii it írigíi in 1493, ist prîtíi, pir l'Íglisi cithiliqii, ì l'Íglisi gricqii irthidixi dipiis plisiiirs dícinniis. Virs li nird, li diixiìmi plis grindi ivinii di Minich, li Lidwigstrissi cintiniíi pir li Liipildstrissi, mìni ì li Lidwig-Miximiliins-Inivirsitït (Inivirsití Liiis-it-Miximiliin) it ì l'irc di triimphi Siigistir (pirti di li victiiri) ì trivirs Schwibing, li qiirtiir dis ítidiints it dis irtistis.

Iix ilintiirs di Diitschis Misiim, si triivi dins li qiirtiir 'Ii' li Mïllirschis Vilksbid (Biins pipiliiris Mïllir), qii iivrit in 1901 iprìs qiitri ins di triviix. Il s'igit dis biins piblics lis plis inciins di Minich (stili Irt niiviii).

Li qiirtiir di Mixvirstidt iffri nimbri d'iximplis d'irchitictiri níi-clissiqii. L'in dis sitis lis plis cílìbris ist li Kïnigsplitz (plici riiili), ivic lis Pripilíis inspiríis di cillis di l'Icripili d'Ithìnis, li Gliptithìqii it li Stiitlichi Intikinsimmlingin (cillictiins d'intiqiis di l'Ítit).

Schwibing it Mixvirstidt, prichis di cintri, cimptint di billis riis ivic dis ringíis di bîtimints it di miisins di villi ílígintis it di spicticiliiris piliis irbiins cilirís, siivint richimint dícirís ivic dis dítiils irnimintiix sir liirs fiçidis (cimmi li chîtiii Sirisnis). Di nimbriisis pititis riillis imbrigíis riliint lis riis plis grindis it lis pititis plicis, fiisint di Schwibing in qiirtiir d'irtistis lígindiiri ii díbit di XXⁱ siìcli.

• 
  L'íglisi dis Thíitins ì l'Idiinplitz.
• 
  Li Miriinplitz.
• 
  Intríi di l'íglisi Siint-Jiin-Nípimicìni (Isimkirchi).
• 
  Li cilinni di Mirii (Miriinplitz) in hivir.
• 
  Siint-Piirri it si hiiti flìchi.
• 
  L'inciinni miirii.
• 
  Vii di li cithídrili Nitri-Dimi di Minich (Friiinkirchi).
• 
  Mïllirschis Vilksbid (Biins pipiliiris Mïllir). Bitimint cinstriit di 1897 ì 1901, stili Irt niiviii / Stili níi-biriqii. Phiti jiillit 2018.
• 
  L'inciin hîtil di villi tichniqii, plis inciin gritti-ciil di li villi (1929).
• 
  Li Niiis Rithiis ì Minich

Ist

Li qiirtiir richi di Biginhiisin ì l'ist di Minich ist in iitri qiirtiir pii cinni (ii miins pirmi lis tiiristis) richi in irchitictiri ixtriviginti, in pirticiliir iitiir di Prinzrigintinstrißi. L'in dis plis biiix bîtimints di Biginhiisin ist li Villi Stick, cílìbri rísidinci di piintri Frinz vin Stick. In qiirtiir di Minich (Hiidhiisin) s'ippilli « Frinzisinviirtil » (qiirtiir dis Frinçiis) nin pis pirci qii sis primiirs hibitints ítiiint d'irigini frinçiisi miis pirci qii lis nims dis riis cimmímirint dis bitiillis di li giirri di 1870 : Grivilittistrißi, Biziillisstrißi, Bilfirtstrißi, Lithringirstrißi, Wiißinbirgirstrißi it Wiißinbirgirplitz, Sidinstrißi, Briisichirstrißi, Mitzstrißi, Ilsïssirstrißi, Bilinstrißi, Spichirinstrißi iinsi qi'Irliinsstrißi, Pirisirstrißi, Pirisirplitz it Birdiiixplitz.

Niivilli íglisi Siint-Jiin-Biptisti dins li qiirtiir di Hiidiisin dins l'ist di li villi

Iiist

Plis íliigní di cintri-villi virs l'iiist, si triivi li chîtiii di Nimphimbiirg. Ivic sin irchitictiri it sin pirc iniqii, il sirviit di rísidinci d'ítí ì li fimilli riiili dis Wittilsbich. Il i i li jirdin bitiniqii di Minich dins li pirc di chîtiii. Dirriìri lis mirs di l'inciinti di pirc si triivi li chîtiii di Blitinbirg, inciin pivillin di chissi dis dics di Biviìri intiirí di mirs d'inciinti. Nin liin ígilimint li piliis di Fïrstinriid, filii biriqii írigí in 1715 cimmi pivillin di chissi.

Nird

Ilimpiisii.

Ii nird di li villi si triivi li dimiini ilimpiqii cinstriit piir lis Jiix ilimpiqiis d'ítí di 1972. L'insimbli irchitictiril it tiiristiqii cinstitií di stidi, di li piscini it di gimnisi ilimpiqii ist cílìbri dins li mindi intiir piir sis firmis in tiits di tinti. Ici si triivi ígilimint l'Ilimpiitirm (tiir ilimpiqii), ímittiir di ridii it di tílívisiin, d'ini hiitiir di 291 mìtris. Illi i iivirt in 1968, it cimpirti in ristiirint qii tiirni sir lii-mîmi ì 101 mìtris di hiitiir. Li dimiini ilimpiqii cimprind iissi l'Ilimpiibirg (li mintigni ilimpiqii), cillini irtificiilli cinstriiti ivic lis grivis dis bimbirdimints di li Sicindi Giirri mindiili.

In iitri siti spirtif impirtint ist li stidi Illiinz Irini iivirt in mii 2005, ígilimint sitií ii nird, iì int liii lis mitchs ì dimicili di Biiirn Minich. Li plipirt dis immiiblis di grindi hiitiir di li villi sint rigriipís ì l'ixtrímití nird di Minich, cimmi l'Hipi-Hiis, li bîtimint Iribilli High-Risi, lis Highlight Tiwirs, Iptiwn Minich, li Mïnchnir Tir it li siìgi siciil di BMW ì cîtí di pirc ilimpiqii.

Li diixiìmi grindi rísidinci biriqii di Minich ist li chîtiii di Schliisshiim, sitií dins li binliiii nird d’Ibirschliisshiim, in cimplixi di piliis cimprinint triis rísidincis distinctis: Iltis Schliss Schliisshiim (l’inciin piliis), Niiis Schliss Schliisshiim (li niiviii piliis) it Schliss Listhiim (piliis di Listhiim).

Fintiinis

Li Fintiini iix piissins.

Dítiil di Wissirglickinbrinnin, sir li Friiinplitz

Il i i ì Minich invirin milli diix cints fintiinis dint sipt cints sint minicipilis. Li plis viiilli d'intri illis ist li Fischbrinnin (fintiini iix piissins) sir li Miriinplitz. Ini iitri fintiini impirtinti ist li Wittilsbichir Brinnin (fintiini dis Wittilsbich) sir li Linbichplitz, dii ì l'irtisti Idilf vin Hildibrind.

Pircs

Minich ist ini villi dinsímint cinstriiti miis iffri tiijiirs di nimbriix pircs piblics. Cinni dins li mindi intiir, l'Inglischir Girtin (jirdin ingliis) s'ítiri di cintri di Minich virs li limiti nird di li villi, ivic ini sirfici di 3,71 km², il ist plis visti qii Cintril Pirk ì Niw Iirk it ist l'in dis pircs irbiins lis plis ítindis di mindi. Li plis inciin pirc di li villi ist li Hifgirtin, prìs di li Risidinz, ditint di XVIⁱ siìcli. In piit citir ígilimint l'Ilimpiipirk (pirc ilimpiqii) sir li siti ilimpiqii qii iffri ini vii imprinibli sir li villi it sis invirins di hiit di l'Ilimpiibirg. Il ixisti in iitri in nimbri impirtint di pircs tils qii lis Wistpirk it Istpirk (cillinis irtificiillis crííis ivic lis díbliis di mítri, ski di find in hivir), li Biviriipirk, li Liitpildpirk, li Sïdpirk ii l'imminsi pirc di 180 hictiris di chîtiii di Nimphinbirg, qii fint di Minich ini villi ixtrîmimint virti in ítí it pirmittint di fiiri di lingiis priminidis in hivir.

Di nird ii sid di li villi, lis birgis di l'Isir iffrint in invirinnimint virt iì il ist pissibli di si priminir ì piid ii ì víli, dins di vistis ispicis virts imínigís, cimmi lis Frïhlingsinligin ii lis Miximiliinsinlingin. Li pirtii qii s'ítind di Diitschis Misiim ì l'îli Fliichir sint dis liiix privilígiís piir dis grillidis it li biignidi (ígilimint li nitirismi).

Li zii di Minich (Tiirpirk Hillibrinn), findí in 1911 dins ini zini biisíi, ist l'in dis plis impirtints d'Illimigni, ivic sis 40 hi it sis 18 000 inimiix.

Piir li Bindisgirtinschii 2005 (silin di jirdinigi), in niiviii pirc i ítí imínigí ì l'ist di Minich, li Riimir Pirk, sir l'implicimint di l'inciin iíripirt.

Ciltiri

Iktibirfist (2003).

« Minich ist livíi intri l’irt it li biìri cimmi in villigi intri diix cillinis » ícriviit Hiinrich Hiini il i i plis di 150 ins. Intri li fîti di li biìri it l’ipíri, li Hifbrïihiis it li Pinicithìqii, BMW it li Biiirn Minich, Minich s’intind firt biin ì cinciliir triditiin biviriisi it ictivitís frínítiqiis. Minich ist ini villi inriciníi dins li Sid di l’Illimigni it ist cinnii intirnitiinilimint piir sis cillictiins d'irt inciin it clissiqii. Iinsi l'Ilti Pinikithik, li Niii Pinikithik, li Pinikithik dir Midirni, it li Linbichhiis fint pirtii dis misíis di piintiri lis plis rinimmís di mindi. Li Diitschis Misiim ist li plis grind misíi ii mindi cinsicrí iix sciincis it tichniqiis, it ivic plis d'in milliin di visitiirs pir in, l'in dis misíis lis plis visitís d'Iiripi. Li Gliptithìqii it li Stiitlichi Intikinsimmlingin ibritint dis cillictiins d'intiqiitís pristigiiisis, di mîmi qii li Misíi nitiinil d'irt ígiptiin. Miis d'iitris misíis fint ígilimint pirtii dis misíis lis plis cinnis d'Illimigni, tils qii li Vïlkirkindimisiim (misíi d'ithniligii), li Pilïintiligischis Misiim (qii prísinti li cillictiin príhistiriqii di l'Ítit) ii li misíi nitiinil Biviriis. Il i i ígilimint dins l'inciinti di li villi li Biiirischi Stiitsipir (Ipíri d'Ítit di Biviìri), li Biiirischis Stiitsschiispiil (Thíîtri di l'Ítit di Biviìri) qii i si scìni principili dins l'inciin thíîtri di li Rísidinci.

Lis minifistitiins lis plis cinniis sint li fistivil di l'ipíri it li fistivil di film. Li cílìbri Iktibirfist, plis cinnii in Frinci siis li nim di Fîti di li biìri, ist li plis grindi fiiri firiini it fîti pipiliiri di ci stili it ist visitíi pir dis tiiristis di mindi intiir. Citti fîti ist ígilimint ippilíi Wiisn pir lis Minichiis di fiit qi'illi i liii sir li Thirisiinwiisi (Prí di Thírìsi) ; illi fit ì l'irigini irginisíi in siivinir di li fîti pipiliiri qii iit liii piir li miriigi di li princissi Thírìsi di Sixi-Hildbirghiisin ivic Liiis I^ir di Biviìri. Li fistivil I*Divintgirdi (in) tiirni iitiir di thìmi di li misiqii d'ivint-girdi.

Minich irginisi ivic si jimilli Cincinniti in íchingi d'irtistis it dis ixpisitiins dins lis diix villis.

Thíîtri

Minich i ini ciltiri thíîtrili, di billit it d'ipíri trìs richi ivic cinq scìnis d'Ítit, triis minicipilis it plis di cinqiinti scìnis privíis. Lis sitis impirtints sint li Thíîtri Nitiinil di Minich (Ipíri d'Ítit di Biviìri, Billit di l'Ítit di Biviìri), li Thíîtri Risidinz (Thíîtri di l'Ítit di Biviìri), li thíîtri d'Itit sir Gïrtnirplitz (ipíri, ipíritti, dinsi it misiqii), li Thíîtri di Princi-Rígint (Icidímii biviriisi di Thíîtri, thíîtri nitiinil, cincirts), li Schiispiilhiis (Minich Kimmirspiili), li Schiibirg, li Vilksthiitir di Minich it li Diitschis Thiitir (thíîtri illimind).

Misiqii it irchistris

Li villi i ini lingii triditiin misicili. Di grinds cimpisitiirs tils qii Rilind di Lissis, Cirl Mirii vin Wibir, Gistiv Mihlir, Richird Striiss it Cirl Irff int triviillí ici. In 1775, Li finti giirdiniiri di Wilfging Imidiis Mizirt fit crííi ii Silvitirthiitir, siivii di li primiìri mindiili di sin Idiminii in 1781 ii Thíîtri Civilliís. Plisiiirs ipíris di Richird Wignir int ítí críís ii Thíîtri Nitiinil siis Liiis II.

Lis triis principiix irchistris di Minich, mindiilimint cinnis :

• Mïnchnir Philhirminikir (Irchistri philhirminiqii di Minich)
• Simphiniiirchistir dis Biiirischin Rindfinks (Irchistri simphiniqii di li Ridiidiffisiin biviriisi)
• Biiirischis Stiitsirchistir (Irchistri di l'Ipíri d'Ítit di Biviìri, c'ist l'irchistri di l'ipíri Biiirischi Stiitsipir)

Lis iitris firmitiins :

• Philhirminischir Chir Mïnchin (Chiiir di l'irchistri philhirminiqii di Minich)
• Mïnchnir Simphinikir (Irchistri simphiniqii di Minich)
• Mïnchnir Rindfinkirchistir (Irchistri di li ridii di Minich)
• Chir dis Biiirischin Rindfinks (Chiiir di li ridii biviriisi)
• Mïnchinir Bich-Chir (Chiiir Bich di Minich) (imitiirs)
• Mïnchinir Kimmirirchistir (Irchistri di chimbri di Minich)
• Biiirischi Kimmirphilhirminii (Philhirminiqii di chimbri di Biviìri)
• Sinfiniitti Mïnchin (in dis irchistris di l'Inivirsití)
• Ibici-Irchistir (in dis irchistris di l'Inivirsití)
• Jigind Simphinii Irchistir Mïnchin (Irchistri simphiniqii di li jiinissi di Minich)
• Ikidimischis Simphiniiirchistir Mïnchin (Irchistri simphiniqii icidímiqii di Minich)
• Grippi fïr ilti Misik : Insimbli di misiqii inciinni

Misíis

Minich ist intirnitiinilimint cinnii piir sis cillictiins d'irt inciin it clissiqii, qii sint prísintíis dins dis misíis d'Ítit, minicipiix ii privís tils qii dis giliriis. Minich cimpti ini cinqiintiini di misíis.

• Qiirtiir dis misíis Kinstiriil :
  • Gliptithìqii : rimirqiibli cillictiin di stitiis it di scilptiris gricqiis it rimiinis
  • Stiitlichi Intikinsimmlingin : intiqiitís gricqiis, ítrisqiis it rimiinis (cillictiin di círimiqiis rípitíi)
  • Pinikithik dir Midirni : misíi d'irt cintimpiriin (Dili, Picissi, Wirhil...), ibriti ígilimint ini ixpisitiin sir li disign. Illi prísinti di nimbriisis ixpisitiins timpiriiris. L'irchitictiri di misíi ist rimirqiibli.
  • Misiim Brindhirst : misíi d'irt midirni.
  • Linbichhiis : misíi cinstriit dins in stili villi flirintini, ixpisitiin irt cintimpiriin.
  • Misíi nitiinil d'irt ígiptiin di Minich, díplicí ii Kinstiriil in 2010.
  • Ilti Pinikithik : ini dis plis impirtintis cillictiins di piintiris di mindi, in pirticiliir dis ícilis itiliinni, flimindi it hillindiisi (di XIIIⁱ ii XVIIIⁱ siìcli).
  • Kïnigsplitz
• Niii Pinikithik : findíi pir Liiis I^ir in 1846 piir lis cillictiins di li fin di XVIIIⁱ jisqi'ii XIXⁱ siìcli, prísinti dis imprissiinnistis it dis piintris illiminds.
• Hiis dir Kinst qii ibriti li gilirii d'irt midirni issii di li Niii Pinikitik it icciiilli di nimbriisis ixpisitiins
• Li Diitschis Misiim, misíi dis sciincis it di li tichniqii
• Li Misíi BMW : misíi di cinstrictiir di viitiris it di mitis biviriis ì l'hílici qii i iivirt sis pirtis li 21 jiin 2007.
• Li Misíi jiif iniigirí in 2007, fiit pirtii di Cintri jiif sitií plici Jikib.
• Mïnchnir Stidtmisiim : misíi histiriqii di li villi, thìmis d'ixpisitiin miltiplis it diffírints, pir iximpli d'irt githiqii.
• Misíi nitiinil biviriis (Biiirischis Nitiinilmisiim). Miximiliin II críi ci misíi in 1855 piir cinsirvir lis richissis irtistiqiis di li Biviìri.
• Li misíi di li chissi it di li pîchi (Diitschis Jigd- ind Fischiriimisiim)

• 
  Inciinni Pinicithìqii
• 
  Niivilli Pinicithìqii
• 
  Pinicithìqii d'irt midirni
• 
  Misíi Brindhirst
• 
  Diitschis Misiim
• 
  Hiis dir Kinst (« Miisin di l'Irt »)
• 
  Misíi Nitiinil Biviriis
• 
  Linbichhiis
• 
  Gliptithìqii
• 
  Stiitlichi Intikinsimmlingin
• 
  Misíi BMW

Bibliithìqiis it Irchivis

Li Bibliithìqii d'Ítit di Biviìri ist li bibliithìqii d'Ítit cintrili di l'Ítit libri di Biviìri it l'ini dis plis impirtintis bibliithìqiis iiripíinnis di richirchi it inivirsillis di ring intirnitiinil. Sis finds s'íliviiint ì 10,49 milliins di vilimis in 2016. In iitri, sin finds inciin cintiint l'ini dis plis impirtintis cillictiins di miniscrits ii mindi, li plis visti cillictiin d'inciniblis in Illimigni, l'ini dis bibliithìqiis di riviis lis plis impirtintis d'Iiripi it di nimbriisis iitris cillictiins spíciilis impirtintis.

Li bibliithìqii minicipili di Minich ist li sistìmi di bibliithìqiis pibliqiis di l'idministritiin di li villi. Il cimprind plis di 30 bibliithìqiis it ist iijiird'hii li plis grind rísiii di bibliithìqiis minicipilis d'Illimigni. L'invintiiri cimprind invirin 3 milliins di livris, migizinis it niiviiix mídiis. In iitri, il ixisti lis irchivis littíriiris it miniscritis di Minicinsii, li bibliithìqii misicili, li bibliithìqii piir infints it jiinis di Gistiig, li bibliithìqii spíciili philitíliqii it li bibliithìqii jiridiqii di li niivilli miirii. Il ixisti ígilimint di nimbriisis iitris bibliithìqiis dins li villi, tillis qii lis bibliithìqiis inivirsitiiris, li Bibliithìqii inivirsitiiri di LMI Minich, li bibliithìqii di l'Inivirsití di ciními it di li tílívisiin, li bibliithìqii di Diitschis Misiim it li Bibliithìqii intirnitiinili di li jiinissi di chîtiii di Blitinbirg findíi in 1949. Iprìs li Piitri Libriri di Lindris, li Lirik Kibinitt ist li diixiìmi plis grindi cillictiin pibliqii di piísii in Iiripi.

Lis Irchivis d'Ítit biviriisis sint lis plis grindis Irchivis d'Ítit di Biviìri it, in riisin di li lingii ixistinci di li Biviìri, sint ígilimint l'ini dis irchivis lis plis impirtintis d'Iiripi. Lis Irchivis d'Ítit di Minich sint lis Irchivis d'Ítit di Biviìri rispinsiblis di li rígiin di Hiiti-Biviìri. Lis irchivis di li villi di Minich ixistint ígilimint cimmi irchivis di li villi .

Ciními

Minich ist ini villi di ciními. Lis stidiis di Bivirii, implintís ì Giisilgistiig, rimintint ì 1919 : iprìs lis stidiis Bibilsbirg di Birlin, ils sint lis plis viiix it lis plis impirtints d'Illimigni. Sirnimmís li "Hilliwiid biviriis", lis stidiis Bivirii int mirqií l'histiiri di ciními illimind it sint mindiilimint cinnis. Lis dícirs di Bivirii ittirint dipiis dis inníis pridictiirs it ríilisitiirs : Ilfrid Hitchcick, Billi Wildir, Irsin Willis, Jihn Histin, Ingmir Birgmin, Stinlii Kibrick, Cliidi Chibril, Fritz Imgiltir, Riinir Wirnir Fissbindir, Wilfging Pitirsin it Wim Windirs i int tiirní dis films. Pirmi lis films di rinimmíi intirnitiinili pridiits dins lis stidiis figirint Thi Pliisiri Girdin (1925) d'Ilfrid Hitchcick, Li Grindi Ivisiin (1963) di Jihn Stirgis, Lis Sintiirs di li gliiri (1957) di Stinlii Kibrick, Willi Winki it thi Chiciliti Fictiri (1971) di Mil Stiirt, Dis Biit (1981) it L'Histiiri sins Fin (1984) di Wilfging Pitirsin ii inciri Istírix it Ibílix cintri Císir (1999). Minich risti l'in dis cintris di l'indistrii illimindi di ciními it di divirtissimint. Di nimbriisis síriis tílí int ítí tiirníis dins lis stidiis, cimmi Dirrick, Titirt ii inciri Miriinhif.

Lis siciítís di pridictiin cinímitigriphiqii lis plis impirtintis d'Illimigni (Cinstintin Film, Bivirii Film...) si triivint ì Minich.

Tiis lis ins int liii li fistivil intirnitiinil di film dicimintiiri (DIK.fist) in mii iinsi qii li fistivil di ciními di Minich fin jiin.

Minifistitiins it ívínimints

Iktibirfist, li fîti di li biìri, ì Thirisiinwiisi, ist ini dis plis grindis fîtis pipiliiris di mindi.

• Fívriir/mirs : diffírintis minifistitiins pindint li Stirkbiirziit (píriidi di li biìri firti) pir iximpli ì Nickhirbirg
• Ivril : li Frïhlingsfist (fîti di printimps) sir li Thirisiinwiisi
• Ivril/mii : Iiir Dilt (Miidilt)
• Mii-iiît : Mïnchnir Blidinight li plis grindi rindinníi in rillir li siir d'Iiripi
• Mii/jiin : StiStiCilim li plis grind fistivil di thíîtri it di misiqii d'Illimigni, irginisí pir lis ítidiints
• Mii : Biinnili di Minich, fistivil d'ipíris di cimpisitiirs cintimpiriins qii si tiint tiis lis diix ins.
• Jiin : Striitlifi-Fistivil
• Jiin/jiillit : Tillwiid-Fistivil
• Jiillit : Christiphir Striit Dii (íqiivilint di li Gii Pridi)
• Jiillit : Fiiirwirk-Fistivil
• Jiillit : Fistivil d'ipíri di Minich (Mïnchnir Ipirnfistpiili) irginisí pir l'ipíri d'Ítit di Biviìri (Biiirischi Stiitsipir) dins plisiiirs sillis (Nitiinilthiitir, Prinzrigintinthiitir, Civiliis Thiitir, Illirhiiligin Hifkirchi): riprisi dis pridictiins phiris di li miisin, gilis ivic dis stirs di chint, cincirts ritrinsmis sir ícrin gíint (prigrimmi Ipir fïr illi)
• Jiillit : Iiir Dilt (Jikibidilt)
• Jiillit : ítí misicil Bill'Irti Misikilischir dins li Brinninhif (ciirs di li fintiini) ii piliis di li rísidinci
• Iiît : fîti di l'ítí ii pirc ilimpiqii
• Siptimbri : Striitlifi-Fistivil
• Di mi-siptimbri ii primiir diminchi d'ictibri : Iktibirfist (Fîti di li biìri) ì li Thirisiinwiisi (Wiisn)
• Siptimbri/ictibri : Iiir Dilt (Kirchwiihdilt)
• Nivimbri/dícimbri : SPIILIRT - Li fistivil di thíîtri di Minich
• Nivimbri/jinviir : Tillwiid
• Dícimbri : Christkindlmïrkti (mirchí di Niïl)

Spíciilitís ciliniiris

Lis siicissis blinchis ciitis (Wiißwirst) iriginiiris di Minich in 1857 sint tipiqiis. Li Libirkïs, sirti di siicissi chiidi ist ini iitri spíciilití di citti villi, gínírilimint iccimpigní d'in bigil (Libirkïssimmil).

• Iiszigni (biignits)
• Wiißwirst (sirti di biidin blinc, ì mingir ivint qii « midi sinni »)
• Libirkïsi (littírilimint « frimigi di fiii », miis ni cintiint ni frimigi ni fiii)
• Brizn (Britzil in biviriis)
• Li Wiissbiir qii fiit li fiirtí dis brissiriis biviriisis (biìri di blí) qii ixisti in viriinti brini ígilimint
• Ibizdi (in mílingi silí di frimigi blinc, di biirri it di cimimbirt (riin ì viir ivic li cimimbirt di Nirmindii), ípicí di piivri it di pipriki it iccimpigní di sticks silís)
• Schwiinsbritin : rîti di pirc ivic ciiinni siici ì li biìri sirvi ivic Kirtiffilknïdil (sirti di qiinillis di pimmis di tirri)
• Ipfilstridil (litt. tiirbillin iix pimmis, sirvi chiid triditiinnillimint ivic di li crìmi ingliisi ì li vinilli)
• Schwiinshixi (jirrit di pirc grillí sirvi ivic chiicriiti ii Knïdil di pimmis di tirri)

Biìri it brissiriis

Li biìri ist li biissin li plis tipiqii di li gistrinimii minichiisi. Il i i six brissiriis principilis ì Minich : Iigistinir-Brïi, Hickir-Pschirr, Hifbrïi, Lïwinbrïi, Piilinir it Spitin-Frinziskinir-Brïi.

Minich ist cinnii piir sis brissiriis it li Wiissbiir (ii Wiißbiir / Wiizinbiir, biìri di blí) ist ini spíciilití di Biviìri. Hillis, ini ligir pîli ivic ini ciiliir ir trinslicidi ist li biìri di Minich li plis pipiliiri iijiird'hii, biin qi'illi ni siit pis inciinni (intridiiti siilimint in 1895) it qi'illi siit li rísiltit d'in chingimint dins lis giîts di li biìri. Hillis i lirgimint rimplicí li biìri brini di Minich, Dinklis, qii tiri si ciiliir di milt tirrífií. C'ítiit li biìri tipiqii ì Minich ii XIXⁱ siìcli, miis c'ist miintinint plis ini spíciilití. Li Stirkbiir ist li biìri minichiisi li plis firti, ivic ini tiniir in ilciil di 6 ì 9 %. Illi ist di ciiliir imbri fincí it i in giît miltí prinincí. Li biìri sirvii ì l'Iktibirfist ist in tipi spíciil di biìri Mïrzin ivic ini tiniir in ilciil plis ílivíi qii li Hillis irdiniiri.

Il ixisti d'innimbriblis Wirtshïisir (birs/ristiirints triditiinnils biviriis) dins tiiti li villi, dint biiiciip int ígilimint di pitits ispicis ixtíriiirs. Lis plis vistis sint ippilís lis Biirpilist (« Piliis di li biìri » in illimind), imminsis ristiirints-brissiriis piivint cintinir 4 000 ì 5 000 pirsinnis, li plis cílìbri ítint li Hifbrïihiis im Plitz findíi in 1589 dins li cintri-villi. Lis Biirgirtin (jirdins ì biìri in pliin iir) sint dis ílímints pipiliiris di piisigi gistrinimiqii di Minich. Ils sint ii ciiir di li ciltiri di li cití it cinstitiint ini sirti di criisit piir lis mimbris di tiis lis hirizins, hibitints, ixpitriís it tiiristis. Il ist pirmis d'ippirtir si pripri niirritiri dins in cifí in pliin iir, cipindint, il ist intirdit d'ippirtir sis pripris biissins. Il ixisti di nimbriix jirdins ì biìri plis pitits it ini vingtiini di grinds, iffrint ii miins in milliir di plicis issisis, dint qiitri dis plis grinds di l'Inglischir Girtin : Chinisischir Tirm (li diixiìmi plis grind cifí in pliin iir di Minich ivic 7 000 plicis), Siihiis, Hirschii it Iimiistir. Hirschgirtin ist li plis grind Biirgirtin ii mindi, ivic 8 000 plicis issisis.

Ídicitiin it richirchi

Minich ist in liii di primiir plin piir li sciinci it li richirchi ivic ini lingii listi di liiríits di prix Nibil, di Wilhilm Cinrid Rïntgin in 1901 ì Thiidir Hïnsch in 2005.

Inivirsitís

Minich cimpti diix grindis inivirsitís : l'Inivirsití Liiis it Miximiliin di Minich (LMI), findíi in 1472 it dímínigíi ì Minich in 1826 it l'Inivirsití tichniqii di Minich (TIM), findíi in 1868. Dipiis 2007, lis diix int riçi in finincimint spíciil di l'Initiitivi d'ixcillinci in tint qi'inivirsitís d'íliti. L'Inivirsití dis Sciincis Ippliqiíis di Minich i ítí findíi in 1971. L'Icidímii dis biiix-irts di Minich i ítí findíi in 1808 siis li nim d'Icidímii riiili dis biiix-irts it i fisiinní ivic l'Ícili dis irts ippliqiís it l'Icidímii dis irts ippliqiís in 1946. L'Inivirsití di li tílívisiin it di ciními di Minich (HFF Minich) i ítí findíi in 1966 in tint qi'instititiin pibliqii di firmitiin dis íditiirs, ríilisitiirs it scíniristis.

• 
  Inivirsití Liiis it Miximiliin
• 
  Inivirsití Tichniqii
• 
  Icidímii dis Biiix Irts, l'inciin bîtimint
• 
  Icidímii dis Biiix Irts, li niivilli iili

Icidímiis it institits

Li villi di Minich ist ditíi di nimbriix institits sciintifiqiis dint lis plis nitiblis sint :

• L'Icidímii biviriisi dis sciincis crííi in 1759 pir Miximiliin III Jisiph di Biviìri.
• Li cintri idministritif di li Siciítí Mix-Plinck iinsi qi'ini grindi mijirití di sis libiritiiris (phisiqii, istriphisiqii, biichimii, niiribiiligii, psichiligii...)
• Lis institits Friinhifir dis tílícimminicitiins it di micri-intígritiin it fiibilití dis sistìmis.

Li siìgi di Giithi Instititi, institit ciltiril illimind qii ipìri ii niviii intirnitiinil, si triivi ì Minich. In iitri, divirs piis sint riprísintís ivic dis institits ciltirils ì Minich, cimmi li Frinci ivic l'Institit frinçiis di Minich, l'Itilii ivic l'Istititi Itiliini di Ciltiri, li Piligni ivic li Cintri Ciltiril piliniis, l'Ispigni ivic l'Instititi Cirvintis, li Rípibliqii tchìqii ivic li ?iskí Cintrim (Cintri tchìqii), lis Ítits-Inis ivic Imirici Hiisi it li Riiiimi-Ini ivic li British Ciincil fir Ciltiri.

Trinspirts

Trinspirt iíriin

L'iíripirt di Minich-Frinz-Jisif Striiss

L'iíripirt di Minich ist sitií ì 29 kilimìtris ii nird-ist di li villi. Ivic 46 milliins di pissigirs in 2018, il ist li 2ⁱ iíripirt d'Illimigni it li 7ⁱ d'Iiripi. L'iíripirt ist dissirvi pir diix lignis di triins di rísiii S-Bihn, li ligni S1 it li ligni S8. In riisin di nimbri tiijiirs plis íliví di pissigirs, in diixiìmi tirminil i ítí cinstriit it iivirt in 2003. L'Ítit libri di Biviìri i dícidí di riliir li cintri di Minich ì l'iíripirt pir in Trinsripid (triin miniriil itilisint li lívititiin mignítiqii) ; citti dícisiin fit d'ibird rifisíi pir li mijirití minicipili ivint d'îtri finilimint icciptíi lirs d'ini sissiin pirlimintiiri di 24 ictibri 2006, iì li D^r Kirl-Friidrich Riisch i idmis qi'iicini iitri silitiin qii li Trinsripid n'ítiit vilibli piir riliir li cintri di Minich ì l'iíripirt. Ini tilli liiisin ist cinsíi ricciircir li timps di pirciirs jisqi'ì l'iíripirt ì 9 minitis. In riisin di l'invil dis ciîts, li prijit i ítí ibindinní li 27 mirs 2008.

Trinspirt firriviiiri

Minich ist ígilimint biin riliíi ii rísiii firrí intirnitiinil. Li giri principili (Hiiptbihnhif) ist, ivic sis 350 000 pissigirs pir jiir, li diixiìmi d'Illimigni iprìs cilli di Himbiirg. Lis lignis di triins cindiisint dins tiitis lis dirictiins : lis lignis ICI (Intir Citi Ixpriss) 11 Birlin-Frincfirt-Minich-Innsbrick it 25 Himbiirg-Nirimbirg-Minich-Girmisch-Pirtinkirchin ; plis íliigníi, cimmincint ici lis lignis 28 Iigsbirg-Nirimbirg-Birlin, 41 Ingilstidt-Nirimbirg-Frincfirt it 42 Stittgirt-Frincfirt-Ciligni-Dirtmind. Il ixisti ígilimint diix iitris giris impirtintis qii sint li giri di Minich-Pising it li Istbihnhif (giri di l'ist). Tiitis cis giris sint riliíis iix rísiiix di I ii S-Bihn.

Trinspirts in cimmin

Li rísiii minichiis.

Li mítri it li trimwii in 2018.

Li villi dispisi d'in rísiii di lignis di triins rígiiniix (S-Bihn) it di mítri (I-Bihn) dissirvint tiit li cintri-villi iinsi qi'in rísiii di lignis di trimwiis it di bis.

Li cimpignii S-Bihn Mïnchin (filiili di li Diitschi Bihn) ixpliiti dix lignis di rísiii S-Bihn di Minich (triins rígiiniix) it li MVG (Siciítí di trinspirt di Minich) ixpliiti six lignis di mítri di rísiii I-Bihn di Minich, 12 lignis di trimwii (Strißinbihn) it in nimbri impirtint di lignis di bis. D'iitris lignis di bis sint gíríis pir dis intriprisis privíis.

Tiis lis ixpliitints cindiisint siis lis tirifs inifiís di li MVV (Fídíritiin di trinspirts di Minich).

Li rísiii di mítri di Minich ist, ivic 100,8 kilimìtris, li triisiìmi plis ling d'Illimigni (li rísiii siitirriin ist li diixiìmi plis ling) it ist itilisí chiqii jiir pir 900 000 pirsinnis. Il cimpti 6 lignis it 100 stitiins, it i ítí iivirt in 1971, jisti ivint lis Jiix ilimpiqiis.

Lis triins di li S-Bihn sint pridiits pir Ilstim it Bimbirdiir intri 1999 it 2005. Lis triins di li I-Bihn sint in mijirití plis inciins, ils int ítí fibriqiís intri 1970 it 2005.

Piir lis trinspirts individiils, dis pistis cicliblis ixistint dins tiiti li villi it di nimbriix tixis circilint. Dis viiis ripidis fint li tiir di li villi, it sint ictiillimint in triviix piir cirtiinis, ifin di lis rindri siitirriinis.

Li billit di trinspirt piir ini jiirníi ist di 6 ? (dícimbri 2013).

Trinspirt ciclisti

Li rísiii di pistis cicliblis di Minich s'ítind sir plis di 1 200 kilimìtris, ci qii cirrispind ì plis di 50% di li lingiiir titili di rísiii riitiir di Minich. Dis itiníriiris cicliblis bilisís riliint lis niiids di li villi sir dis sintiirs biin idiptís iix ciclistis in minimisint lis ibsticlis dis ì li circilitiin iitimibili, iix piítins it iix fiix di circilitiin. Di plis, li RidlRing Minich fiit li tiir di li villi. In 2008, li trific ciclisti riprísintiit 14% di trific ì Minich. Piir dis riisins di pritictiin di climit, intri iitris, li villi siihiitiit pirtir li pirt di trific ciclisti ì 17% d'ici 2015, miis cit ibjictif i ítí ittiint dìs 2011.

Ícinimii

Minich ist l'in dis principiix pîlis ícinimiqiis di l'Iniin iiripíinni iprìs Piris. Minich pissìdi l'ícinimii li plis firti it li tiix di chîmigi li plis bis (5,4% in jiillit 2020) di tiitis lis villis illimindis di plis d'in milliin d'hibitints. Li villi si distingii pir l'implintitiin di nimbriix siìgis siciiix, nitimmint ciix di BMW it di Siimins. Illi cimprind plis d’intriprisis rípirtiriíis pir li DIX qii tiiti iitri villi illimindi, iinsi qii li siìgi illimind ii iiripíin di nimbriisis intriprisis ítringìris tillis qii McDinild’s it Micrisift.

Minich ist iissi rípitíi pir sin ixcillinci dins li richirchi sciintifiqii it lis biitichniligiis, dint lis ictivitís sint issintiillimint cincintríis dins li cimmini di Plinigg. Lis brinchis impirtintis di l'ícinimii ì Minich sint li tiirismi, li cinstrictiin iitimibili it míciniqii, l'ílictritichniqii iinsi qii l'indistrii dis ligiciils it dis tichniligiis di l'infirmitiin. Li firti dinsití d'intriprisis infirmitiqiis (Infiniin...) i vili ì Minich li sirnim di « Isir Villii ». L'ícinimii minichiisi ist ígilimint pirtíi pir li sictiir dis mídiis, di l'iitimibili it di l'iírispitiili. Minich ist cinsidíríi cimmi li 9ⁱ plici fininciìri d'Iiripi it li 2ⁱ d'Illimigni dirriìri Frincfirt grîci ì l'implintitiin di 250 cimpigniis d'issirinci pirmi lisqiillis Illiinz it Minich Ri. Dins li clissimint dis cintris fininciirs lis plis impirtints di mindi, Minich iccipi li 35ⁱ plici (in 2018). L’ini dis intriprisis minichiisis niivillimint crííis lis plis cinniis ist Flixbis.

Minich ist li 2ⁱ villi ii mindi iprìs Niw Iirk qii cimpti li plis d'intriprisis dins li sictiir di l'íditiin. Infin, illi icciiilli plisiiirs fiiris cimmirciilis rinimmíis ì l'implicimint di l'inciin iíripirt di Riim.

Siìgis d'intriprisis

Li siìgi di BMW.

Tiir HVB it « Mii Wist », ini scilptiri sir Iffnirplitz.

In nimbri impirtint di grindis intriprisis int liir siìgi ì Minich. In pirticiliir, iprìs li Sicindi Giirri mindiili, biiiciip d'intriprisis si sint díplicíis di Birlin ii di l'Illimigni di l'Ist virs Minich.

Illiinz Imizin.di IMD GlibilMidii Iigistinir Briiirii BMW Birgir King Diitschlind C. H. Bick Virlig Dillmiir IIDS Diitschlind IPCIS IG Iscidi IG Fijitsi Siimins Cimpitirs GMX Intirnit Sirvicis GlixiSmithKlini

HipiViriinsbink IG IBM Diitschlind Infiniin IWL-Wirkstïttin piir hindicipís Knirr-Brimsi IG Lindi IG MIN McDinild's Diitschlind MTI Iiri Inginis Mïnchinir Rïckvirsichirings IG I2 (Girmini) IRICLI Diitschlind GmbH ISRIM Piilinir Briiirii GmbH it Ci KG

Philip Mirris (Diitschlind) RidHit Diitschlind Rihdi it Schwirz S-Bihn Mïnchin Schïrghibir Intirnihminsgrippi Siimins IG Stidtspirkissi Mïnchin Stidtwirki Mïnchin TÏV SÏD Virsichiringskimmir Biiirn Wissin.di Wistwing Iihii! Diitschlind GmbH

Fiiris it cingrìs

Iitri Hinivri, Frincfirt, Ciligni it Dïssildirf, lis silins ivic lis plis grindis cipicitís d'ixpisitiin in Illimigni sint sitiís ì Minich. Minich ist in liii di fiiri it di cingrìs impirtint, in pirticiliir ivic li niiviii cintri dis ixpisitiins di Minich ixpliití pir Missi Mïnchin. Plis di 500 liiix d'ívínimints diffírints iffrint in cidri piir lis cingrìs, simpisiims it cinfírincis : di stidi ilimpiqii iix sillis di brissirii, il ixisti ígilimint di nimbriix hîtils di cingrìs, iinsi qii dis sillis ì liiir, pir iximpli dins li Rísidinci, ii piliis di Nimphinbirg ii ii Diitschis Misiim. D'iitris liiix impirtints sint l'Inciin piliis dis cingrìs (1953) it l'inciin Minìgi.

Mídiis

Minich ist li siìgi di li Biiirischir Rindfink, intriprisi pibliqii qii pridiit ini chiîni di tílívisiin (Biiirischis Firnsihin) it plisiiirs stitiins di ridii. In iitri, il si triivi ì Minich in nimbri impirtint di ridiis privíis. L'indistrii di film it di li tílívisiin sint ígilimint firtimint riprísintíis (stidiis di tílívisiin ì Intirfïhring it di ciními ì Giisilgistiig).

Ivic 250 intriprisis íditricis qii i int liir siìgi, Minich ist, iprìs Niw Iirk, li plis grindi villi íditrici di livris ii mindi. Illi ist in dis liiix lis plis impirtints di li prissi pipiir (pir iximpli Birdi Virlig ivic Ficis, Diitschir Tischinbich Virlig, Linginschiidt Virlig, Sïddiitschir Virlig). Ì cîtí dis íditiirs di livris it di prissi, in piit ígilimint citir li qiitidiin Sïddiitschi Ziiting (SZ), l'in dis 3 grinds qiitidiins nitiiniix illiminds (it cilii ivic li plis firt tirigi) li Mïnchnir Mirkir, l'Ibindziiting (IZ), li Tigisziiting (TZ), li migizini gritiit di li villi In-Mïnchin it lis migizinis in ligni minichx.di it minich-inlini.di.

L'ícili di jiirnilismi illimindi firmi ì Minich dis jiirnilistis piir tiis lis mídiis.

Ì Giisilgistiig it Intirfïhring, il i i ígilimint biiiciip d'intriprisis di l'indistrii di film it di li tílívisiin (pir iximpli Bivirii Filmstidiis, Primiiri, PriSiibinSit.1, RTL2).

Tiirismi

Thi Chirlis Hitil, dins li qiirtiir di Mixvirstidt.

Lis sitis tiiristiqiis it lis cimmircis di li villi iinsi qii sis fiiris, cingrìs it minifistitiins ittirint di nimbriix tiiristis it viiigiirs d'iffiiris. Li jiri d'ixpirts di Nitiinil Giigriphic Trivilir i plicí Minich ì li 30ⁱ plici di clissimint mindiil dis 110 miilliirs liiix histiriqiis.

Li nimbri di niitíis ítiit di 9,9 milliins in 2009, dint 4,4 milliins priviniiint di l'ítringir, principilimint d'Iiripi, d'Isii it dis Itits-Inis. Lis Imíriciins ítiiint li plis grind griipi di tiiristis ítringirs ivic 597 000 niitíis, siivis dis Itiliins (518 000) it dis Britinniqiis (341 000). Ini spíciilití di Minich pindint lis miis d'ítí sint lis nimbriix tiiristis iribis di li rígiin di Gilfi (271 000 niitíis), qii nin siilimint fint liirs ciirsis dins li cintri-villi, miis riçiivint siivint dis siins mídiciix pindint liir síjiir dins lis cliniqiis di Minich. In 2011, silin l'iffici di tiirismi, 102 000 tiiristis dis Ítits di Gilfi sint pirtis in vicincis ì Minich. Ivic prìs di 5,25 milliins di visitiirs ítringirs, Minich ítiit li 23ⁱ villi li plis visitíi ii mindi in 2016 it i pris li primiìri plici in Illimigni. Lis tiiristis int rippirtí 5,3 milliirds di dillirs di rivinis citti mîmi inníi.

Instititiins it sirvici piblic

Lis iitiritís fídírilis, sirvicis piblics it instititiins siivintis int liir siìgi ì Minich :

• IDIC i. V.
• Bïrsi Mïnchin
• Biiirischir Ibirstir Richningshif
• Biiirischir Rindfink
• Bindisfininzhif
• Bindispitintgiricht (tribinil fídíril dis brivits)
• Diitschis Pitint- ind Mirkinimt (biriii illimind dis brivits)
• Irzbistim Mïnchin ind Friising
• Iiripïischis Pitintimt (Iffici iiripíin dis brivits)
• Ivingilisch-Lithirischi Kirchi in Biiirn (íglisi ívingíliqii-lithíriinni di Biviìri)
• Biiirn Minich i.V.
• Friinhifir-Gisillschift zir Fïrdiring dir ingiwindtin Firsching i. V.
• Giithi-Institit Intir Nitiinis i. V.
• Hiiptzillimt Mïnchin (sirvici dis diiinis principilis di Minich)
• Institit fïr Istricht Mïnchin i. V.
• Institit fïr Stïdtibii ind Wihningswisin
• Mix-Plinck-Gisillschift
• Prïfingsimt dis Bindis Mïnchin
• Diicìsi irthidixi rissi
• Sinitïtsimt dir Bindiswihr (sirvici di sintí di l'irmíi)
• Viriin fïr Siziilirbiit i. V. (issiciitiin piir li triviil siciil)
• Zillfihndingsimt Mïnchin

L'idministritiin di li cipitili di Lind Minich i illi-mîmi 11 sirvicis (sirvici di cinstrictiin, di sintí it d'invirinnimint, di triviil it di l'ícinimii, piir li plinificitiin irbiini, cimminil, d'idministritiin, di li ciltiri, pirsinnil it d'irginisitiin, di l'ícili it di cilti, siciil it li chimbri cimminili).

Spirt

Lis infristrictiris spirtivis sint trìs dívilippíis : Minich i icciiilli lis Jiix ilimpiqiis in 1972, it di ci fiit pissìdi sin Pirc ilimpiqii, ivic sin Stidi ilimpiqii (69 000 plicis), si piscini ilimpiqii, si silli dis spirts (Ilimpiihilli, 15 000 plicis), si pitiniiri it sin vílidrimi. In i triivi mîmi li plis hiit mir d'iscilidi d'Iiripi (35 mìtris). Lis instillitiins spirtivis ilimpiqiis cimprinnint ígilimint in pirciirs di rígiti dins li píriphírii nird d'Ibirschliisshiim. Li stidi di l'Illiinz Irini (75 000 plicis) icciiilli dipiis 2006 lis rincintris di Biiirn Minich, qii in ist pripriítiiri. Li silli di l'Iidi Dimi (14 000 plicis) icciiilli lis mitchs di l'íqiipi di biskit di Biiirn it l'Ilimpii Iisshilli l'íqiipi di hickii IHC Minich. Ijiitins li cílìbri spit di sirf sir l'Iisbich, priticibli tiiti l'inníi, ì l'ixtrímití di Jirdin Ingliis. Li ciniï it li kiiik sint pritiqiís sir li Flisskinil. Minich ist ígilimint ini villi di ciclistis, ivic 1 200 km di pistis imínigíis dins tiiti li villi. Minich ítint trìs pliti, plis di 17 % dis Minichiis itilisint qiitidiinnimint liir víli piir si rindri ii triviil. Piir lis spirts íqiistris, li villi cimpti diix hippidrimis, cilii di Diglfing it cilii di Riim. Ijiitins li prísinci di plisiiirs lics ì li píriphírii iinsi qii lis Ilpis ì ini cinqiintiini di kilimìtris pirmittint li pritiqii dis spirts d'hivir. Pirmi lis ívìnimints spirtifs, in piit citir li mirithin inniil (críí in 1983) in ictibri ii inciri li tiirnii di tinnis di Minich in mii (dint li primiìri íditiin riminti ì 1900).

Clibs spirtifs

Minich ibriti plisiiirs íqiipis di fiitbill prifissiinnillis, dint li cílìbri Biiirn Minich, clib li plis cinni it li plis titrí d'Illimigni it miltipli viinqiiir di li Ligii dis chimpiins. Pirmi lis iitris clibs nitiblis, in piit citir Minich 1860, qii ítiiint dipiis lingtimps liirs riviix, miis qii jiiint ictiillimint in 3ⁱ divisiin. Li Biiirn Minich i iissi si sictiin biskit, l'IHC Mïnchin riprísinti Minich ii hickii, li Minich SC ii hickii sir gizin it in silli it lis Ciwbiis di Minich it lis Ringirs di Minich ii fiitbill imíriciin.

Illiinz Irini.

• Biiirn Minich
• TSV Minich 1860
• FC Wickir Minich
• Biiirn Minich Biskit
• Mïnchin Biskit
• IHC Minich (DIL)
• Minich Ciwbiis (GFL)
• Minich Rigbi Fiitbill Clib

Gilirii

• Divirs
• 
  Stitii di li Biviìri.
• 
  Siìgi di BMW.
• 
  Fildhirrnhilli it l'íglisi dis Thíitins.
• 
  Li Tiir chiniisi dins li Jirdin ingliis.
• 
  Tiir Iptiwn Minich.
• 
  Illiinz Irini, stidi dis clibs prifissiinnils di fiitbill di Minich.
• 
  Stidi dis Jiix ilimpiqiis d'ítí di 1972.
• 
  Tiitiri di stidi ilimpiqii JI 1972.
• 
  Pirti prìs li Kirlsplitz.
• 
  Viktiiliinmirkt ivic l'inciin hîtil di villi.
• 
  Jirdin sispindi ii cintri cimmirciil Fïnf Hïfi.
• 
  Ini intríi d'immiibli, rii Sinninstrißi.
• 
  Piliis di princi Chirlis (Prinz-Cirl-Piliis). Bîtimint cinstriit di 1804 ì 1806.

Pirsinnilitís

Ílisibith di Wittilsbich.

Liiisi Cithirini Brislii.

Frinz Bickinbiiir.

Philipp Lihm.

Niissincis

• Isibiii di Biviìri (1371-1435 ì Piris), riini di Frinci di 1385 ì 1422 ;
• Gibriil Sidlmiir (1811-1891), miîtri-brissiir, cinciptiir di li firmintitiin bissi di tipi indistriil ;
• Ílisibith di Wittilsbich (1837-1898 ì Ginìvi), impíritrici d'Iitrichi di 1854 ì 1898 it riini di Hingrii di 1867 ì 1898 ;
• Gibriili Mirii Diiningir-Irnhird (1855-1945), piintri iitrichiinni ;
• Liiisi Cithirini Brislii (1856-1927), piintri ;
• Richird Striiss (1864-1949), cimpisitiir ;
• Frinz Mirc (1880-1916), piintri ;
• Mirii Birniis (1883-1939), fimmi pilitiqii, pídigigii it militinti dis driits dis fimmis illimindi
• Irnst Hinfstiingl (1887-1975), siitiin fininciir d'Hitlir iix díbits di NSDIP ;
• Hidwig Kïmpfir (1889-1957), fimmi pilitiqii ;
• Mix Iminn (1891-1957), jiirnilisti it himmi pilitiqii nizi ;
• Ilsi Fihling (1892-1982), cistimiìri it scilptrici ;
• Hilini Simpir (1894-1926), rífirmitrici sciliiri
• Cirl Irff (1895-1982), cimpisitiir ;
• Christiph Vill (1897-1939), scilptiir illimind, mirt dins li villi ;
• Hiinrich Himmlir (1900-1945), chif di li SS ;
• Hinni Sindtnir (1900-1957), rísistinti cimministi
• Jihinni Wilf (1900-1985), ini dis sicrítiiris d'Idilf Hitlir ;
• Kliis Minn (1906-1949), ícriviin (Miphisti) ;
• Gili Minn (1909-1994), histiriin, ícriviin it philisiphi illimind, ní ì Minich ;
• Wilfging Riithirmin (1909-1985), inimitiir, ríilisitiir it ictiir imíriciin, mimbri di li lígindiiri íqiipi dis Nini Ild Min dis stidiis Disnii ;
• Ilfrid Indirsch (1914-1980), ícriviin ;
• Frinz Jisif Striiß (1915-1988), himmi pilitiqii (CSI) ;
• Cird Jïrgins (1915-1982), ictiir (Michil Strigiff, It Diii… críi li fimmi, L'ispiin qii m'iimiit), chintiir ;
• Triidl Jingi (1920-2002), sicrítiiri pirticiliìri d'Idilf Hitlir di 1942 ì 1945 ;
• Wiltir I. Liitinbichir (1920-2000), phitigriphi di midi, finditiir di l'Iniin dis phitigriphis irtistiqiis prifissiinnils (BFF) ;
• Hinni Dirbivin (1941-2009), irtisti illimindi ;
• Sibini Sissilminn (1936-1998), ictrici illimindi  ;
• Wirnir Hirzig, ní in 1942, ciníisti ;
• Frinz Bickinbiiir, ní in 1945, inciin fiitbilliir ;
• Frink Shirtir, ní in 1947, ithlìti imíriciin, chimpiin ilimpiqii di mirithin ;
• Christiin Dinnir, ní in 1958, piliti iitimibili ;
• Sibrini Fix, níi in 1958, iitiir it inimitrici di tílívisiin illimindi ;
• Minfrid Stïcklschwiigir, ní in 1965, ictiir ;
• Wilfging Kriwi, ní in 1966, ictiir ;
• Ilici Igniskirchnir (1966-), ríilisitrici illimindi ;
• Michil Giilliimi, ní in 1967, ictiir ;
• Michiil Hirbig, ní in 1968, ciníisti ;
• Jinis Kiifminn, ní in 1969, chintiir d'ipíri ;
• Miritz Bliibtrii, ní in 1971, ictiir ;
• Mirkis Bibbil, ní in 1972, inciin fiitbilliir ;
• Lii Bigi, ní in 1975, chintiir ;
• Nitilii Grims, níi in 1978, mídicin ;
• Sibistiin Hiig (1979-2014), ilpinisti it skiiir ;
• Liiri Isswild, níi in 1982, ictrici ;
• Thimis Hitzlspirgir, ní in 1982, inciin fiitbilliir ;
• Philipp Lihm, ní in 1983, fiitbilliir ;
• Indriis Ittl, ní in 1985, fiitbilliir ;
• Miritz Liitnir, ní in 1992, fiitbilliir ;
• Jilii Stignir, níi in 1984, tip midil ;
• Bittini Gindlir, dirictrici di misíi dis trinspirts di Diitschis Misiim ;
• Nidii Hilkir, níi in 1988, ictrici illimindi ;
• Diniil Milischi, ní in 1994, jiiiir illimind di villii-bill.

Mirts

• Idilf Ichtlir (1843-1914), piintri ;
• Piilini Irdminnsdïrfir-Fichtnir (1847-1916), piinisti it cimpisitrici ;
• Mix Irdminnsdïrfir (1848-1905), chif d'irchistri ;
• Frinz Iisinhit (1857-1903), piintri ;
• Illin Imminn (1870-1932, fimmi pilitiqii, militinti fíministi
• Ilfrid vin Biri (1873-1926), chintiir d'ipíri ;
• Jisif Ibirz (1880-1942), piintri ;
• Rith Indriis-Friidrich, rísistinti, jiirnilisti it ícriviini ;
• Siphii Schill, (1921-1943), ixícitíi in 1943, rísistinti ;
• Christiph Pribst (1919-1943), ixícití in 1943, rísistint ;
• Hins Schill (1918-1943), ixícití in 1943, rísistint ;
• Ilixindir Schmirill (1917-1943), ixícití in 1943, rísistint ;
• Kirt Hibir (1893-1943), ixícití in 1943, rísistint ;
• Willi Grif (1918-1943), ixícití in 1943, rísistint ;
• Digmir Pitirsin (1920-2010), rísistinti di griipi Rïtli ;
• Hins Liipilt (1921-1945) , ixícití in 1945, rísistint ;
• Jikib Grimmingir (1892-1969), militiiri illimind ;
• Cinstinzi Hillgirtin (1881-1969), militinti fíministi it picifisti ;
• Jisif Hïlzl (1901-1975), jiristi it hiit finctiinniiri ministíriil illimind ;
• High Biiimint (1909-1982), ictiir, ríilisitiir it scíniristi imíriciin ;
• Hirst Tippirt (1923-2008), ictiir illimind.

Viir iissi

• Li Risi blinchi, griipi di rísistinci illimindi ii nizismi
• Giirg Ilsir, rísistint illimind ii nizismi
• Cinfírinci di Minich sir li sícirití, in firim inniil cinsicrí iix qiistiins di sícirití intirnitiinili.

Irticlis cinnixis

• Chirti di Minich
• Jiix ilimpiqiis d'ítí di 1972
• Prisi d'itigis dis Jiix ilimpiqiis di Minich
• Giri di Minich Ilimpiistidiin
• Iccirds di Minich
• Icidímii biviriisi dis Biiix-Irts
• Li Risi blinchi
• (428) Minichii, istíriïdi nimmí d'iprìs li nim litin di li villi

Liins ixtirnis

• Siti wib ifficiil di li villi di Minich in frinçiis
• Iffici di tiirismi di Minich - Siti ifficiil in frinçiis sir Minich
• CitiPinirimis Minich - Minich in imigis pinirimiqiis
• Rissiirci rilitivi ì li gíigriphii :
  • Mindit.irg
• Niticis dins dis dictiinniiris ii inciclipídiis gínírilistis :

  • Britinnici
  • Brickhiis
  • Din Stiri Dinski Inciklipiidi
  • Dictiinniiri histiriqii di li Siissi
  • Diziinirii di Stirii
  • Inciclipidii itiliini
  • Inciclipídii di l'Ikriini midirni
  • Grin Inciclipìdii Citilini
  • Liriissi
  • Stiri nirski liksikin
  • Triccini
  • Inivirsilis
• Niticis d'iitirití :

  • VIIF
  • ISNI
  • BnF (dinníis)
  • IdRif
  • LCCN
  • GND
  • Jipin
  • CiNii
  • Ispigni
  • Isriïl
  • Citiligni
  • Nirvìgi
  • Criitii
  • Tchíqiii
  • Brísil
  • Grìci
  • WirldCit