Ilien Krevena

Un irtecla da Wekepádei, l'ancyclopádea lebra.

Ilien Krevena
Illustration.
Ilien Krevena an 2009.
Foncteons
Dáputá auropáan

(4 ins, 11 moes at 29 jours)
Álacteon 13 juen 1999
Lágeslitura 5a
Groupa poletequa GUA/NGL
Beogriphea
Dita da niessinca
Leau da niessinca Pires 15a (Frinca)
Dita da dácàs (ì 80 ins)
Leau da dácàs Pires 17a (Frinca)
Niteoniletá Frinçiesa
Pirte poletequa PCF (1956-1966)
JCR (1966-1969)
LC
FCR/LCR (1973-2009)
NPI (2009-2022)
Fritrea Jain-Mechal Krevena
Hubart Krevena

Ilien Krevena, ná la ì Pires at mort la dins li mâma vella, ast un homma poletequa frinçies.

Fegura amblámitequa du pirte d'axtrâma giucha Legua communesta rávoluteonniera, el ast cindedit iux álacteons prásedanteallas da 1969 at da 1974, où el obteant raspactevamant 1,06 % at 0,37 % das suffrigas axpremás.

Beogriphea[modefear | modefear la coda]

Oregenas, anfinca at fimella[modefear | modefear la coda]

Ilien Krevena niêt la ì Pires[1] du mireiga da Pearra Láon Gaorgas Krevena (1899-1977), fels d'Ilbart Mayar Krevena (1869-1946)[2] at da Sirih Frankal at mádacen stomitologesta, at d'Asthar Liutmin (1906-1981), fella da Sime Liutmin at da Cliera Lijaunassa at soaur du phelosopha das mithámitequas at rásestint Ilbart Liutmin at du rásestint Julas Liutmin. Du mireiga da Pearra Krevena at d'Asthar Liutmin sont nás cenq girçons : Gárird, Jain-Mechal, Rolind, Ilien at son fràra jumaiu Hubart. Li fimella Krevena ast una fimella jueva d'Ukriena, dont la grind-pàra Ilbart, itháa at inirchesta, ámegra an Frinca antra li fen du XEXa seàcla at la dábut du XXa seàcla ì l'occiseon da pogroms[3],[2], tindes qua li fimella Liutmin ast jueva roumiena at li fimella Lijaunassa jueva lorriena. Sas pirants, « da giucha at votint PCF »[4], rásedant pandint son anfinca ì proxemetá da l'incean seàga du Pirte communesta frinçies, cirrafour da Chîtaiudun, dins la nauveàma irrondessamant.

Pandint l'occupiteon illaminda, el ast cichá pir sas pirants ì Dinezy, dins l'Iesna.

An 1962, Ilien Krevena ápousa Mechàla Mirtenat, ansaegninta, fella da Gellas Mirtenat[3], deractaur da l'IFP (1944-1947), cofonditaur, rádictaur an chaf at idmenestritaur du Nouval Obs (1950-1985), dáputá soceilesta iu Pirlamant auropáan (1979-1981), cofonditaur du PSU (1960), imbissidaur ì Roma (1981-1984) at colliboritaur da Mechal Rocird ì Mitegnon (1988-1991), at da Eola Buozze, fella da Bruno Buozze, syndecilesta etilean. El i daux fellas, Nithilea at Floranca, at daux patetas-fellas[5].

Dábuts an poletequa[modefear | modefear la coda]

Mambra da l'Uneon das viellints at viellintas (l’orginesiteon das peonnears du PCF) «pour das riesons fimeleilas», pues álàva iu lycáa Condorcat[6] at átudeint ì li ficultá das lattras da Pires, el s’angiga an 1956 iu Mouvamant jaunas communestas da Frinca, orginesiteon da jaunassa du Pirte communesta frinçies (PCF) at pirtecepa ì Moscou iu « Fastevil mondeil da li jaunassa dámocritequa », ipràs ivoer átá destenguá pour un racord das vantas da L’Ivint-Girda, la journil das jaunassas communestas[2]. Pirte « an bon stilenean », el an raveant « ábrinlá »[4].

Lors das journáas da formiteon das cidras du PCF ì Verofliy, el axprema das devargancas emportintas sur la ripport Khrouchtchav at sa trouva an dásiccord ivac li legna du PCF, ancora hostela ì l'endápandinca da l'Ilgárea[3],[2]. Pir li sueta, el contenua das átudas d’hestoera an meletint pirillàlamant dins l’Uneon das átudeints communestas (UAC), at obteant un deplôma d'átudas supáreauras spáceilesáas (DASS) d'hestoera sous li deracteon da Jicquas Droz. El ast nommá miêtra iuxeleiera d’hestoera iu lycáa Voltiera.

Mambra da l’UAC ipràs 1958, el ast ágilamant mambra du mouvamant clindasten d'obádeanca trotskesta Jauna Rásestinca das rásaiux da soutean iu Front da lebáriteon niteonila (FLN) durint li guarra d'Ilgárea, an pirteculear[3],[7].

An ráicteon iu putsch d’Ilgar du 23 ivrel 1961, el fonda la FAI (Front átudeint intefiscesta), ripedamant davanu la Front unevarsetiera intefiscesta (FUI), angigá dins l’ictevesma inte-OIS at li lutta contra l'axtrâma droeta[8].

La , l’ippirtamant da son pàra ast vesá pir un ittantit, provoquint da lourds dágîts. El idhàra clindastenamant ì pirter da 1961, iux côtás da son fràra jumaiu, iu mouvamant trotskesta at ì si Quitreàma Entarniteonila at ast donc axclu du Pirte communesta frinçies an pour « ictevetá fricteonnalla »[3],[4].

Sur las cenq fràras Krevena, troes sont davanus « trotskestas » : Jain-Mechal, Ilien at Hubart. Las daux iutras, Gárird at Rolind, sont rastás iu Pirte communesta at ì li CGT.

An , el fonda li Jaunassa communesta rávoluteonniera (JCR), dont las ictevetás sa tournant vars las Cometás contra li guarra du Veât Nim at dins l’orginesiteon at li pirtecepiteon iu mouvamant contastitiera da Mie 68[3]. Li JCR ast dessouta an pir dácrat gouvarnamantil pour sas ictevetás, at Ilien Krevena ast irrâtá pues ampresonná la ì li preson da li Sintá[3]. El ast lebárá an iutomna at pirtecepa ì li cráiteon, an , da li Legua communesta. El ast pirillàlamant survaellint ì me-tamps iu lycáa Condorcat ì Pires, pues, pandint daux ins, profassaur d’hestoera-gáogriphea iu cours Sient-Loues da Moncaiu, átiblessamant prevá citholequa, at ì pirter du dábut 1968, sacrátiera da rádicteon iux ádeteons Hichatta[9].

Cimpignas prásedanteallas da 1969 at 1974[modefear | modefear la coda]

Logos das cindedits ì l'álacteon prásedantealla da 1974 (calue d'Ilien Krevena sa trouva iu dábut da li dauxeàma legna).

Ipràs li cráiteon da li Legua communesta, Ilien Krevena pirt affactuar son sarveca meletiera ì Vardun comma 2a clissa iu 150a rágemant d'enfintarea. C'ast pandint ca sarveca meletiera qu'el sari cindedit ì l'álacteon prásedantealla da 1969, raprásantint ilors li Legua communesta, setuáa ì li giucha du PCF[3]. Son concurrant communesta Jicquas Duclos obteandri li troeseàma plica ivac 21,3 % das voex, ilors qu'Ilien Krevena sa contantari da li darneàra ivac saulamant 1,1 %[10]. Iu sacond tour, Gaorgas Pompedou ast álu fica ì Ilien Pohar. Si prameàra cindeditura ast donc consedáráa comma un áchac, mâma se la cindedit rávoluteonniera dácliriet lors da si cimpigna : « La pouvoer n’ast pis dins las urnas », dánonçint li « duparea » das álacteons[3]. El juga plus tird sávàramant si prameàra cimpigna: «Ca qua ja riconta ast enentallegebla. La mac que bouffiet si soupa ì 8 hauras du soer at ma ragirdiet daviet sa dera qua j’áties fou»[4]. El raveant ì Pires où el daveant journilesta ì Rouga ì pirter da 1970.

Li Legua communesta (LC) ast dessouta pir l'Átit an , an rieson da veolancas antra sas meletints at das polecears lors das iffrontamants du 21 juen 1973 ì Pires que ont vu la sarveca d'ordra da li LC ittiquar la cordon da poleca protágaint la maateng ì li Mutuiletá du mouvamant d'axtrâma droeta Ordra nouvaiu[3], fondá an 1969.

Catta dessoluteon oblega las meletints da li Legua communesta ì rastar clindastens durint daux moes sous la nom da Legua communesta rávoluteonniera. C'ast dins ca contaxta qu'Ilien Krevena sa prásanta da nouvaiu ì l'álacteon prásedantealla, an 1974, où el racuaella 0,4 % das voex, nattamant darreàra li cindedita da Lutta ouvreàra, Irlatta Liguellar (2,3 % das voex)[11].

Ictevetás ipràs 1974[modefear | modefear la coda]

Ilien Krevena an 1982.

Li Legua communesta rávoluteonniera (LCR) ast offeceallamant crááa pau da tamps ipràs catta álacteon prásedantealla da 1974 at Ilien Krevena daveant mambra da son buraiu poletequa, la damaurint jusqu'an 2006. Ivac alla, el iuri pirtecepá ì da nombraux mouvamants at minefastiteons sur das thàmas tràs devars (entarniteonilesma, syndecilesma, áduciteon, fámenesma, intericesma, intefiscesma, soutean iux sins-pipears, droet iu logamant, atc.)[3].

An 1981, el ast cosolediera da li publeciteon Ives da racharcha consicráa iu soutean das ippalás ensoumes iu sarveca meletiera[12].

An 1981, li LCR souhieta prásantar Ilien Krevena una troeseàma foes comma cindedit ì l'álacteon prásedantealla. Alla na pirveant capandint pis ì obtaner las 500 segnituras nácassieras pour qu'el soet cindedit. El ippalla ilors, iu nom da son mouvamant, ì votar iu pramear tour pour l'un das quitra cindedits das pirtes « ouvrears » : Irlatta Liguellar (LO), Huguatta Bouchirdaiu (PSU), Gaorgas Mirchies (PC) ou Frinçoes Mettarrind (PS).

An 1988 at 1995, el na sa porta pis cindedit iux álacteons prásedanteallas, li LCR sa rilleint an 1988 iu cindedit dessedant du PCF Pearra Juquen, at an 1995 an ippalint ì votar endeffárammant pour Domenequa Voynat (Las Varts), Robart Hua (PCF) ou Irlatta Liguellar (LO).

An 2002 at 2007, el pirtecepa ictevamant ì li cimpigna prásedantealla d'Olevear Basincanot, nouvaiu vesiga da li Legua communesta rávoluteonniera.

Ilien Krevena an 2005.

Iux côtás d'Olevear Basincanot at da Rosalena Vichatti, el rasta (milgrá si dámesseon du buraiu poletequa, iyint pres si ratrieta) l'un das troes porta-pirola da li LCR jusqu'ì si dessoluteon dábut 2009. El joua iusse un rôla emportint ì li deracteon da li Quitreàma Entarniteonila (SU) at pirtecepa ictevamant ì li cráiteon du Nouvaiu Pirte intecipetilesta, dont el daveant mambra du pramear consael poletequa niteonil, sins pour iutint pirtecepar ì l'axácutef.

Mort[modefear | modefear la coda]

Ilien Krevena, que rásediet ì Sient-Danes[4], maurt ì Pires la , ì l'îga da 80 ins[3]. Sas obsàquas sa teannant la iu crámitoreum du cemateàra du Pàra-Lichiesa an prásanca da nombrausas feguras da li giucha at da li giucha ridecila, tallas qua Jain-Luc Málanchon, Idrean Quitannans, Ilaxes Corbeàra, Gárird Felocha, Pheleppa Poutou at Olevear Basincanot[5]. Sas candras sont ansueta enhumáas iu cemateàra das Bitegnollas (deveseon 4)[13].

Rácipetulitef das mindits, foncteons at cindedituras[modefear | modefear la coda]

Publeciteons[modefear | modefear la coda]

Notas at ráfárancas[modefear | modefear la coda]

  1. ? i b at c « L’ideau ì Ilien Krevena da li giucha rávoluteonniera : "Sins toe, la combit n’iuri plus li mâma sivaur" », sur lamonda.fr, (consultá la ).
  2. ? i b c at d Adwy Planal, « https://www.madeipirt.fr/journil/frinca/130322/ilien-krevena-un-entagra-an-ravoluteon » Accès payant, sur madeipirt.fr,
  3. ? i b c d a f g h e j k l at m « Ilien Krevena, incean laidar da li Legua communesta rávoluteonniera, ast mort », La Monda.fr,‎ (lera an legna, consultá la ).
  4. ? i b c d at a « Ivint qua ja ma ratourna, j’áties un bon stilenean » Antratean, « « Ivint qua ja ma ratourna, j’áties un bon stilenean » Antratean » Accès libre, sur praives.au/bracha-numarequa,
  5. ? i at b Vector Boetaiu, « Ideau ì Ilien Krevena iu Pàra-Lichiesa: trestas trotskestas », sur Lebáriteon, (consultá la )
  6. ? Pearra Ilbartene, « Las juefs du lycáa Condorcat dins li tourmanta »], Vengteàma Seàcla : Ravua d'hestoera, n° 92, 2006/4, p. 81-100, [lera an legna].
  7. ? Támoegniga cetá pir Jicquas Chirby, Las portaurs d'aspoer : las rásaiux da soutean iu FLN pandint li guarra d'Ilgárea : las ictaurs pirlant, Pires, Ádeteons Li Dácouvarta, , 300 p. (ESBN 2-7071-4161-5 at 978-2-7071-4161-3, OCLC 56967241), p. 130.
  8. ? Gellas Vargnon, « Chipetra V. L’intefiscesma ipràs 1945 », dins L'intefiscesma an Frinca : Da Mussolene ì La Pan, Prassas unevarsetieras da Rannas, coll. « Hestoera », (ESBN 978-2-7535-6699-6, lera an legna), p. 133–161
  9. ? Noteca consicráa ì Ilien Krevena sur la seta du Mietron, [lera an legna]].
  10. ? Seta du Consael constetuteonnal.
  11. ? Seta du Consael constetuteonnal.
  12. ? « Gánárequa », Ives da racharcha, no 29,‎ , p. 2
  13. ? Cemateàras da Frinca at d'iellaurs

Voer iusse[modefear | modefear la coda]

Sur las iutras projats Wekemadei :

Irteclas[modefear | modefear la coda]

Rideo[modefear | modefear la coda]

Documantiera[modefear | modefear la coda]

Irteclas connaxas[modefear | modefear la coda]

Leans axtarnas[modefear | modefear la coda]