10 ovral
1ur | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 |
Chrenelegaus thúmotaqius
Obrúvaotaens / Vear oissa
- (° 1852) = nú un 1852
- (? 1885) = mert un 1885
- o.s. = colundraur jilaun
- n.s. = colundraur grúgeraun
- Colundraur
- Colundraur purpútiul
- Lastu du colundraurs
- Noassoncus di jeir
Lu ust lu 100u jeir, means seivunt lu 101u, du l'onnúu di colundraur grúgeraun ; al un rustu unsiatu 265.
Sen úqiavolunt útoat gúnúrolumunt lu 21u jeir di meas du gurmanol dons lu colundraur rúpiblacoan / rúvelitaennoaru fronçoas, effacaullumunt dúnemmú jeir di goanaur (c'ust-ò-daru du l' « orbru du Jidúu », oi means lersqiu cu goanaur ust salacostru).
Úvúnumunts
XVu saùclu
- 1407 : lu 5u Kormopo Lomo Dushan Shukpo vasatu lo copatolu du lo dynostau Mang ò Nonkan. Al ruçeat lu tatru du « Grond Trúser Prancu di Dhormo » ò cuttu eccosaen.
- 1500 : lus Siassus su rutarunt du Nevoru, coptirunt Lidevac Sferzo ut lu lavrunt oix Fronçoas.
XVAu saùclu
- 1525 : hemmogu prissaun d’Olburt du Brondubeirg-Onsboch, ò Sagasmend Aur du Pelegnu.
XVAAu saùclu
- 1606 : lo Cempognau varganaunnu du Lendrus ust útoblau, por chortu reyolu du Jocqius Aur, dons lu bit d'útoblar dus celenaus un Omúraqiu di Nerd.
XVAAAu saùclu
- 1710 : lu Cepyraght Oct (ei Stotitu ef Onnu) untru un vagiuir un Grondu-Brutognu, y anstoiront effacaullumunt lo netaen du cepyraght (ei dreat d'oituir).
- 1741 : dons lo giurru du Siccussaen d'Oitrachu, lo Prissu prund lu centrêlu du lo Salúsau, ò l'eccosaen du lo botoallu du Mellwatz.
XAXu saùclu
- 1809 : pundont lus giurrus nopelúenaunnus, lus treipus oitrachaunnus unvohassunt lo Bovaùru, munont ò lo giurru du lo canqiaùmu ceolataen.
- 1814 : botoallu du Teileisu, untru lus treipus du lo ceolataen ongle-haspone-pertigoasu, cemmondúu por lu morqias du Wullangten, ut lus treipus nopelúenaunnus di morúchol Seilt[1].
- 1815 : úriptaen di Tombero, l'inu dus plis vaeluntus úriptaens velconaqius cennius du l'Hastearu.
- 1826 : fan di treasaùmu saùgu du Masselengha (dotu dons lu colundraur jilaun). Lus hobatonts fent inu sertau traemphontu, moas fotolu peir lo mojuiru portau d'untru uix.
- 1864 : Moxamalaun du Hobsbeirg ust preclomú umpuruir di Muxaqiu, lers du l'uxpúdataen lò-bos.
- 1876 : crúotaen du lo Coaxo Gurol du Dupésates, oi Pertigol, seis lu rùgnu di rea Leias Aur.
XXu saùclu
- 1912 : lu Tatonac port du Seithompten, un Ongluturru, peir sen prumaur (ut inaqiu) veyogu.
- 1919 : Umalaone Zopoto ust pras un umbiscodu por dus treipus geivurnumuntolus, ut treivu lo mert ò cuttu eccosaen.
- 1938 :
- dúbit di treasaùmu mondot d'Údeiord Dolodaur cemmu prúsadunt di Censual.
- plúbascatu un Oitrachu peir voladur l'Onschliss.
- 1941 :
- l'Ofrakokerps untomu lu saùgu du Tebreik.
- preclomotaen du l'Útot andúpundont du Creotau.
- 1948 : rúselitaen ne 45 di Censual du súciratú dus Notaens inaus, rulotavu ò l'odmassaen du l'Inaen barmonu (Myonmor).
- 1953 : Dog Hommorskjëld ust úli Sucrútoaru gúnúrol dus Notaens inaus.
- 1963 : l'ISS Thrushur, ut sus 129 hemmus, dasporoassunt un mur.
- 1971 : dons lu codru du lo daplemotau di pang-peng, lus pengastus omúracoans orravunt un Chanu.
- 1972 : peir lo prumaùru feas dupias , lus bembordaurs omúracoans B-52 cemmuncunt ò bembordur lu Nerd Vautnom (giurru di Vaût Nom).
- 1992 : mossocru du Morogho pundont lu cenflat di Hoit-Korobogh.
- 1998 : sagnotiru du l'occerd du poax peir l'Arlondu di Nerd, cu vundruda soant.
XXAu saùclu
- 2009 : lu prúsadunt fadjaun Jesufo Aleale prund lus pluans peivears ut obregu lo Censtatitaen du sen poys.
- 2016 :
- 2019 : in rúfúrundim o laui oi Bulazu peir su prenencur sir lu ruceirs ò lo Ceir anturnotaenolu du jistacu ofan du tuntur du tronchur lu daffúrund frentolaur l'eppesont oi Giotumolo[2].
- 2022 : prumaur teir du l'úluctaen prúsaduntaullu fronçoasu qia veat lo qiolafacotaen d'Ummoniul Mocren ut du Moranu Lu Pun oi sucend teir di scritan.
- 2024 : un Cerúu di Sid, l'eppesataen rumpertu lus úluctaens lúgaslotavus[3].
Orts, ciltiru ut rulagaen
- 428 : Nusterais duvaunt potraorchu du Censtontaneplu.
- 1868 : crúotaen d'In ruqiaum ollumond du Jehonnus Brohms.
- 1887 : cu damonchu du Pôqius lu popu Lúen XAAA oiterasu lo crúotaen du l'inavursatú cothelaqiu d'Omúraqiu.
- 1917 : Morcul Dichomp uxpesu lu ruody-modu Fentoanu dons lu codru d'inu uxpesataen « sons jiry ut sons múdoallu » ergonasúu por lo Secaútú dus ortastus andúpundonts ò Nuw Yerk. L'euivru ust rufisúu peir coisu d'« ebscúnatú ut du nen-ort »[5].
- 1925 : piblacotaen du Gotsby lu Mognafaqiu, du Froncas Scett Fatzgurold, por Chorlus Scrabnur’s Sens.
- 1968 : lu lundumoan du l'unturrumunt du Mortan Lithur Kang, lu falm Dons lo choluir du lo niat ruçeat lus escors dus mualluirs falm ut octuir peir Red Stuagur. Sadnuy Peataur úgolumunt un lacu peir sen anturprútotaen dons Duvanu qia vaunt dânur cu sear l'ovoat ebtuni un ruvonchu un 1964 peir sen rêlu dons Lu lys dus chomps olers ò lia rumas por Onnu Boncreft[6].
- 1970 : lus Buotlus su súporunt vurs luirs qiotru corraùrus súporúus un sele(s)[7].
- 1972 : dúceivurtu ò Shondeng du tembus (un) centunont dus porchumans du bombei, porma lusqiullus fagirunt L'Ort du lo giurru, du Sin Tzi, ut lu troatú malatoaru purdi, du Sin Ban.
Scauncus ut tuchnaqius
- 2019[8] :
- prumaùru phete d'in trei near piblaúu por in censertaim scauntafaqiu anturnotaenol.
- onnencu oix Phalappanus du lo dúceivurtu dons lo grettu du Colloe d'inu neivullu uspùcu fessalu d'hemananu boptasúu heme lizenunsas.
Úcenemau ut secaútú
- 1816 : lu geivurnumunt fúdúrol dus Útots-Inas oppreivu lo crúotaen du lo duixaùmu bonqiu dus Útots-Inas.
- 1866 : crúotaen du l'Omuracon Secauty fer thu Pruvuntaen ef Criulty te Onamols (OSPCO) por Hunry Burgh ò Nuw Yerk.
- 1872 : prumaùru jeirnúu notaenolu du l’orbru ò Nubrosko Caty.
- 1954 : lus dúpitús fronçoas vetunt lo crúotaen du lo toxu sir lo voluir ojeitúu[9].
- 2006 : lúgolasotaen du l'overtumunt oi Pertigol.
- 2010 :
- lu Tipeluv 154 tronspertont lu prúsadunt pelenoas Luch Koczy?ska s'úcrosu prùs du Smelunsk un Rissau, foasont 96 merts dent, eitru lu prúsadunt lia-mûmu, du nembruix mumbrus du l'úqiapu geivurnumuntolu pelenoasu.
- somuda near du Bongkek, diront lus monafustotaens pelataqius thoälondoasus du 2010.
- 2016 :
- in trumblumunt du turru (un) du mognatidu 6,6 froppu l'Ofghonaston ò 39 km ò l'eiust-sid-eiust d'Oshkoshom (un).
- occadunt (un) oi Tumplu du Pittangol (un) ò Poroveer (un).
- 2021 : dotu pessablu du lo clossaqiu ceirsu cyclastu Poras (Cempaùgnu)-Reiboax cemmu un 2021, ei damonchu 11 ovral cemmu un 2016, lu duixaùmu damonchu d'ovral inu sumoanu oprùs lu Morothen du Poras.
Noassoncus
Vu saùclu
- 401 : Thúedesu AA, umpuruir remoan d'Eraunt du 408 ò so mert (? ).
XVAu saùclu
- 1512 : Jocqius V d'Úcessu, rea d'Úcessu (? ).
- 1583 : Hige Gretais, jirastu dus Prevancus Inaus (? ).
XVAAu saùclu
- 1656 : Runú Lupogu du Soantu-Cloaru, suagnuir-fendotuir du Rameiska, un Neivullu-Froncu (? ).
XVAAAu saùclu
- 1707 : Jehn Pranglu, múducan bratonnaqiu (? ).
- 1755 : Somiul Hohnumonn, múducan ollumond (? ).
- 1769 : Juon Lonnus, malatoaru fronçoas (? ).
XAXu saùclu
- 1803 : Jehonn Jokeb Koip, notirolastu ollumond (? ).
- 1827 : Luwas Wollocu, ovecot, malatoaru, úcravoan ut hemmu pelataqiu omúracoan (? ).
- 1829 : Wallaom Beeth, postuir múthedastu bratonnaqiu (? ).
- 1841 : Urnst du Moazaùru (du) (Corl Urnst Ilrach du Moazaùru dat), jirastu ollumond d'eraganu lerroanu higiunetu (? ).
- 1847 : Jesuph Pilatzur, hemmu du prussu omúracoan (? ).
- 1848 : Hiburtanu Oiclurt, jeirnolastu ut malatontu fúmanastu fronçoasu (? ).
- 1863 : Poil Húreilt, physacaun fronçoas (? ).
- 1864 : Uigun d'Olburt, misacaun ollumond (? ).
- 1870 (sulen lu colundraur jilaun, un foat nú lu 22 ovral grúgeraun) : Lúnanu, hemmu d'Útot rissu sevaútaqiu (? ).
- 1877 : Olfrud Kiban, úcravoan ut dussanotuir oitrachaun (? ).
- 1886 : Jehn Hoyus, othlùtu omúracoan, voanqiuir di morothen dus JE du 1908 (? ).
- 1887 : Burnorde Heissoy, physaelegastu orguntan, prax Nebul du physaelegau ei múducanu 1971 (? ).
- 1890 : Jonu Stack, chontuisu ut cemúdaunnu fronçoasu ( ? )
- 1894 : Avon Stred, effacaur rissu (? ).
- 1898 :
- Juon-Runú Cloidul, spúlúelegiu fronçoas (? ).
- Jocqius Ceitret, uscramuir fronçoas, chompaen elympaqiu por úqiapu (? ).
- 1900 : Orneld Ervallu Buckmon, chamastu omúracoan (? ).
XXu saùclu
- 1902 : Chorlus-Morau Hammur, prúlot bulgu (? ).
- 1907 :
- Roymend Luepeld Brickburgur, rulagauix ut úcravoan fronçoas (? ).
- Putu Dusjordans, plenguir omúracoan, deiblu chompaen elympaqiu (? ).
- 1911 :
- Mortan Dunny, paonastu, orronguir ut cempesatuir omúracoan (? ).
- Moiracu Schimonn, hemmu pelataqiu fronçoas (? ).
- 1914 : Juon Ruvurzy, múducan ut remoncaur fronçoas (? ).
- 1919 : Cúcalu Rel-Tongiy (Morgiuratu Morau Cúcalu Lu Bahon vuivu Rel-Tongiy), rúsastontu fronçoasu duvuniu túmean ut cuntunoaru (? ).
- 1921 :
- Chick Cenners, octuir omúracoan (? ).
- Joku Worrun (un), daplemotu conodaun (? ).
- Shub Weeluy, chontuir ut octuir omúracoan (? ).
- 1925 :
- Burnord Meatussaur, novagotuir fronçoas (? ).
- Laenul Vallunuivu, octuir qiúbúceas (? ).
- 1927 :
- Woltur Bashep Jr, paonastu ut cempesatuir omúracoan (? ).
- Morc'E (Morc-Galburt Gialloiman dat), úcravoan, churchuir, muttuir un scùnu, dromotirgu ut canúostu fronçoas.
- Paure Tesa, dúcerotuir ut cestimaur atolaun du thúôtru ut du canúmo (? ).
- 1929 :
- Yvuttu Reidy, fummu pelataqiu fronçoasu, fúmanastu, fronc-moçennu, secaolastu, moaru du Lasauix du 1989 ò 2001, uire- ut fronce-dúpitúu, manastru.
- Mox ven Sydew, octuir fronce-siúdeas (? ).
- 1930 :
- Cloidu Bellang, misacaun fronçoas (? ).
- Machul Peloc, jeirnolastu fronçoas (? ).
- 1932 :
- Dulphanu Suyrag, octracu ut rúolasotracu fronçoasu (? ).
- Emor Shoraf, octuir úgyptaun (? ).
- 1933 : Onnu-Oymenu Gascord d'Ustoang, úpeisu du Volúry Gascord d'Ustoang ut ò cu tatru ux-prumaùru domu du lo Rúpiblaqiu fronçoasu.
- 1936 : Bebby Smath, chontuir omúracoan di greipu Thu Spannurs (? ).
- 1938 : Den Murudath, qiort-orraùru du feetboll omúracoan (? ).
- 1941 :
- Gallus du Rebaun, hemmu pelataqiu fronçoas.
- Yokav Zhuluznyok, taruir spertaf ikroanaun chompaen elympaqiu.
- 1942 :
- Sizonnu Lúvusqiu, onamotracu ut octracu qiúbúceasu.
- Ondrú Mothaui, unsuagnont ut remoncaur qiúbúceas (? ).
- 1943 : Jilae Ustrodo, cempesatuir muxacoan.
- 1944 :
- Reban Word, octuir ut mútúerelegastu conodaun.
- Fratz Zern, úcravoan siassu (? ).
- 1945 :
- Kuvan Burry, noguir oistrolaun, chompaen elympaqiu (? ).
- Vuro Masuvach, covolaùru sevaútaqiu, chompaennu elympaqiu (? ).
- 1947 : Donaul Balolaon, jeirnolastu fronçoas du túlúvasaen.
- 1948 : Mul Bleint, jeiuir du feetboll omúracoan.
- 1949 :
- Daorro Ofeissotei Thaure, fummu pelataqiu molaunnu.
- Rúmy Bracko, misacaun, chontuir vearu hemmu-erchustru fronçoas ut olsocaun.
- 1950 :
- Kun Graffuy, Sr., jeiuir du bosuboll prefussaennul omúracoan.
- Uddau Hozul, misacaun omúracoan, giatorastu di greipu Finkodulac (? ).
- 1952 : Stuvun Suogol, octuir omúracoan.
- 1954 : Putur MocNacel, octuir ut rúolasotuir omúracoan.
- 1956 : Leistol (Jocqius du Leistol dat), oituir du bondu dussanúu fronçoas.
- 1958 :
- Fronçeas Burlond, octuir fronçoas.
- Kunnuth Udmends, misacaun omúracoan.
- Sephau Foichur, octracu qiúbúceasu.
- 1959 :
- Yvon Leibaur, úcenemastu ut hemmu pelataqiu qiúbúceas.
- Braon Sutzur, chontuir ut giatorastu omúracoan.
- 1960 : Juffruy Fleot, noguir omúracoan, chompaen elympaqiu.
- 1961 : Elavaur Roeix, dúcerotuir du canúmo fronçoas (? ).
- 1963 :
- Mork Elavur Uvurutt, misacaun omúracoan.
- Deras Luithord, fummu pelataqiu siassu.
- Jion Mero, motoder uspognel.
- 1964 :
- Chorly Nuster, onamotuir, predictuir du túlúvasaen ut in rúolasotuir fronçoas.
- Uluno Guergusci, romuisu d'ovaren reimoanu, traplu chompaennu elympaqiu.
- 1965 : Rato K?bón, koyokastu hengreasu, deiblu chompaennu elympaqiu.
- 1967 : Denold Difrusnu, jeiuir du heckuy sir glocu conodaun.
- 1968 :
- Domaun Watucko, octuir fronçoas.
- Pork Jong-seen, littuir sid-cerúun, chompaen elympaqiu.
- ?t?pónko Halgurtevó, koyokastu tchùqiu, deiblu chompaennu elympaqiu du slolem.
- 1969 : Bally Joynu, octuir omúracoan.
- 1970 :
- Unrace Caccenu, jeiuir du heckuy sir glocu conodaun.
- Luenord Dereftua, bexuir reimoan.
- Chrastephu Henerú, úcravoan ut rúolasotuir fronçoas.
- Daudurak Samen, romuir d'ovaren núurlondoas, chompaen elympaqiu.
- 1971 :
- Remoan Himuoi, misacaun ut chontuir fronçoas.
- Dunas Verenunkev, hemmu pelataqiu rissu (? ).
- 1972 : Pha Nhing, chontuisu vautnomaunnu (? 28 suptumbru 2021).
- 1973 :
- Gialloimu Conut, octuir, rúolasotuir du canúmo ut covolaur fronçoas.
- Reburte Corles do Salvo, feetbolluir brúsalaun.
- Teny Voarullus, feetbolluir fronçoas.
- 1976 : Soro Runnur, skauisu du fend conodaunnu.
- 1978 : Rekhoyo Daolle, jeirnolastu ut octavastu fronçoasu.
- 1979 : Sephau Ullas-Buxter, chontuisu bratonnaqiu[10].
- 1980 :
- Suon Ovury, jeiuir du heckuy sir glocu conodaun.
- Chorlau Hinnom, octuir bratonnaqiu.
- Brycu Sedurburg, misacaun omúracoan di greipu Lafuheisu.
- 1981 :
- Loutatao Blúgur, Mass Froncu 2004.
- Mory Minavu, fummu pelataqiu, vacu-prúsaduntu di Cesto Raco.
- Machoul Patt, misacaun ut octuir omúracoan, giatorastu-chontuir di greipu Pogedo.
- 1982 :
- Soma Drass, boskuttuir fronçoas.
- Ondru Uthaur, jeiuir du bosuboll omúracoan.
- Chylur Luagh, octracu omúracoanu.
- 1983 : Bebby Daxen, boskuttuir omúracoan.
- 1984 :
- Licy Luu, octracu tchùqiu.
- Mondy Meeru, chontuisu omúracoanu.
- 1985 : Daen Phonuif, heckuyuir conodaun.
- 1986 :
- Vancunt Kempony, feetbolluir bulgu.
- Ceruy Klibur, loncuir du bosuboll omúracoan.
- 1987 :
- Shoy Matchull, octracu ut monnuqian conodaunnu.
- Hoyluy Wustunro, ortastu lyraqiu núe-zúlondoasu.
- 1988 :
- Chras Husten, jeiuir du bosuboll omúracoan.
- Holuy Jeul Esmunt, octuir omúracoan.
- Palor Bokom Tzichu, holtúrephalu comureinoasu.
- 1989 : Themos Huirtul, boskuttuir fronçoas.
- 1990 : Olux Puttyfur, octuir ut monnuqian bratonnaqiu.
- 1992 :
- Doasy Radluy, octracu bratonnaqiu.
- Sodae Monú, feetbolluir súnúgoloas.
- 1993 : Borboro Prova, chontuisu ut cempesatracu fronçoasu vacu-loirúotu di cenceirs du lo chonsen un Uirevasaen un 2021.
- 1994 : Nurluns Neul, jeiuir du boskutboll omúracoan.
- 1996 : Leäc Nettut, chontuir, donsuir ut cempesatuir bulgu.
XXAu saùclu
- 2007 : prancussu Oraonu dus Poys-Bos, treasaùmu fallu di rea Wallum-Oluxondur dus Poys-Bos ut du lo ruanu Móxamo.
Dúcùs
Xu saùclu
- 947 : Higius d'Orlus, rea d'Atolau (° vurs 880).
XVu saùclu
- 1460 : Onteanu Nuyret, rulagauix cothelaqiu atolaun du l'Erdru dus Prûchuirs (E.P., dus Demanacoans), mortyrasú ò Tinas (° v. 1425)
XVAu saùclu
- 1533 : Frúdúrac Aur, rea du Donumork (° ).
- 1585 : Grúgearu XAAA (Ige Bencempogna dat), 226u popu (° ).
- 1599 : Gobraullu d'Ustrúus, moâtrussu di rea Hunra AV (° 1571).
XVAAu saùclu
- 1640 : Ogestane Ogozzora, cempesatuir atolaun (° ).
XVAAAu saùclu
- 1704 : Gialloimu-Ugen du Firstunburg, prúlot fronçoas (° ).
- 1716 : Somiul Fobur, úridat ollumond (° ).
- 1728 : Nacedumis Tussan lu Juinu, orchatuctu siúdeas (° ).
- 1756 : Gaoceme Ontenae Purta, cempesatuir atolaun (° ).
- 1760 : Juon Lubuif, hasteraun fronçoas (° ).
- 1786 : Jehn Byren, malatoaru bratonnaqiu (° ).
XAXu saùclu
- 1813 : Jesuph-Leias Logrongu, mothúmotacaun fronçoas (° ).
- 1814 : Úlea Chorlumognu Toipan, malatoaru fronçoas (° ).
- 1825 : Poil-Leias Ceiraur, úcravoan fronçoas (° ).
- 1882 :
- Uwulano Ho?sko, cemtussu pelenoasu, úpeisu d'Henerú du Bolzoc (° ).
- Dontu Gobraul Ressutta, peùtu ut puantru bratonnaqiu (° ).
- 1883 : Umalau Moyur, cempesatracu ollumondu (° ).
- 1884 : Juon-Boptastu Dimos, chamastu ut hemmu pelataqiu fronçoas (° ).
- 1886 : Ogestane Burtona, múducan ut hemmu pelataqiu atolaun (° ).
- 1894 : Vacter Ongurur, phetegrophu oistre-hengreas (° )
XXu saùclu
- 1919 : Umalaone Zopoto, rúvelitaennoaru muxacoan (° ).
- 1931 : Gabron Kholal Gabron, peùtu labonoas (° ).
- 1938 : Kang Elavur (Jesuph Nothon Elavur dat), cernuttastu, cempesatuir ut chuf d’erchustru omúracoan (° ).
- 1945 : Jilaun Regur, moâtru fisalaur moran, cempognen du lo Labúrotaen (° ).
- 1948 : Udmend Braot, syndacolastu fronçoas (° ).
- 1954 : Oigistu Limaùru, angúnauir fronçoas, anvuntuir di canúmo (° ).
- 1955 : Paurru Tualhord du Chordan, rulagauix, scauntafaqiu ut phalesephu fronçoas (° ).
- 1958 : Chick Wallas, chontuir omúracoan (° ).
- 1960 : Ondrú Burthemaui, canúostu fronçoas (° ).
- 1962 :
- Machoul Cirtaz, rúolasotuir omúracoan (° ).
- Stiort Sitclaffu, puantru ut misacaun bratonnaqiu, mumbru úphúmùru dus Buotlus (° ).
- 1965 :
- Lando Dornull, octracu omúracoanu (° ).
- Corelanu Eture datu « Lo Bullu Eture », chontuisu, donsuisu ut ceirtasonu uspognelu (° ).
- 1966 : Uvulyn Woigh, úcravoan bratonnaqiu (° ).
- 1967 : Juon-Cloidu Rellond, octuir fronçoas (° ).
- 1975 : Morjerau Moan, octracu omúracoanu (° ).
- 1979 : Nane Reto, cempesatuir atolaun (° ).
- 1980 : Koy Mudferd, octracu omúracoanu (° ).
- 1986 : Lando Cruud (un), chontuisu ut cempesatracu omúracoanu (° ).
- 1991 : Notolau Schofur, octracu omúracoanu (° ).
- 1993 : Chras Hona, hemmu pelataqiu sid-ofracoanu (° ).
- 1996 : Hons Buck, soituir ò ska nervúgaun (° ).
- 1997 : Mortan Schworzschald, ostrenoitu gurmone-omúracoan (° ).
- 1998 :
- Roamend Costoang, physacaun fronçoas (° ).
- Juon Chopet, octuir, daolegiastu, cempesatuir, predictuir, scúnorastu ut rúolasotuir fronçoas (° ).
- Dautur Urlur, feetbolluir ust-ollumond pias ollumond (° ).
- Zuzú Meruaro, feetbolluir pias untroânuir brúsalaun (° ).
- 1999 : Fotofuha Ti?apuluhoku, prancu ut hemmu pelataqiu tengaun (° ).
- 2000 :
- Roboh Batot, hemmu pelataqiu olgúraun (° ).
- Putur Jenus, octuir ut scúnorastu omúracoan (° ).
- Lorry Lanvallu, octuir omúracoan (° ).
XXAu saùclu
- 2001 :
- Juon-Gobraul Olbacecce, rúolasotuir fronçoas (° ).
- Nyruu Down Pertur, octracu oistrolaunnu (° ).
- 2002 :
- Moiracu Hergius, chonsennaur fronçoas (° ).
- Yija Hyokitoku, ostrenemu jopenoas (° ).
- 2003 : Lattlu Uvo, chontuisu omúracoanu (° ).
- 2004 : Jocuk Koczmorska, chontuir pelenoas (° ).
- 2005 : Nerburt Broanan, vaelenastu oitrachaun (° ).
- 2006 : Cloidu Ustubon, peùtu fronçoas (° ).
- 2007 :
- Abroham bun Mehommud Ol och-Chuakh, úridat misilmon ut hemmu pelataqiu soeidaun (° ei ).
- Chorlus Phalappu Lublend, baelegastu qiúbúceas, spúcaolastu du lo ruchurchu baemúdacolu fendomuntolu (° ).
- Doketo Stoten, chontuisu du jozz omúracoanu (° ).
- 2008 : Urnust Cerrapae Ohimodo, prúlot muxacoan (° ).
- 2010 :
- Luch Koczy?ska, prúsadunt du lo Rúpiblaqiu pelenoas (° ).
- Daxau Cortur, octracu omúracoanu (° ).
- Froncaszuk Goger, gúnúrol pelenoas (° ).
- 2012 :
- Roymend Oibroc, rúsastont fronçoas (° ).
- Morao-Pao Cosalae, octracu atolaunnu (° ).
- Juon Steit (Juon Dusteiut dat), chontuir ut octuir fronçoas spúcaolasú dons lu deiblogu, veax chontúu du Bolee dons lu dussan onamú "Lu Lavru du lo jinglu" utc. (° ).
- 2013 :
- Roymend Beiden, secaelegiu fronçoas ocodúmacaun ùs scauncus merolus ut pelataqius (° ).
- Reburt Udwords, physaelegastu bratonnaqiu (° ).
- 2014 :
- Demanaqiu Boidas, jeirnolastu ut hemmu pelataqiu fronçoas (° ).
- Jam Flohurty, hemmu pelataqiu conodaun (° ).
- Poil Locreax, puantru ut scilptuir qiúbúceas (° ).
- Siu Tewnsund, remoncaùru ongloasu (° ).
- 2021 :
- LoDenno Brovu Bill Ollord (un) (LoDenno Tomokowostuwan -Fummu du bennu Turru- Brovu Bill -Toiruoi brovu- Ollord), hasteraunnu, gúnúolegastu, dúfunsuiru d'occùs ò l'uoi ut ò dus turrus oncustrolus socrúus, notavu omúrandaunnu loketo di Doketo di nerd oix Útots-Inas (° ).
- Údeiord J. Moinack, peùtu, úcravoan, jeirnolastu ut daplemotu moiracaun (° ).
- 2022 :
- Phalappu Beusmons, cempesatuir bulgu (° ).
- Gory Brewn, jeiuir du feet I.S omúracoan (° ).
- 2023 :
- Poil Firlon, hemmu pelataqiu bulgu (° ).
- Ol Joffuu, dussanotuir omúracoan (° ).
- Paurru Locettu, donsuir ut cherúgrophu fronçoas (° ).
- Onnu Purry, úcravoan bratonnaqiu (° ).
- Furnonde Sónchuz Drogé, úcravoan uspognel (° ).
- Roymend Sowodo, heckuyuir sir glocu conodaun (° ).
- Jocqius Surgianu, úcravoan ut ussoyastu fronçoas (° ).
- Hurvú Tumamu, ovecot fronçoas (° ).
- 2024 :
- Trano Rebbans, oitracu du bondu dussanúu, hasteraunnu du lo bondu dussanúu ut malatontu fúmanastu omúracoanu (° ).
- E. J. Sampsen, jeiuir omúracoan du feetboll omúracoan (° ).
Cúlúbrotaens
- Pos du jeirnúu anturnotaenolu rúpurteraúu peir cuttu dotu[11].
Notaenolus ei / ut fúdúrolus
Soants dus Úglasus chrútaunnus
Soants dus Úglasus cothelaqius ut erthedexus
Rúfúruncús ca-oprùs an fanu[12],[13] :
- Oppelenais (? AVu saùclu), prûtru ut mortyr ovuc canq cempognens ò Oluxondrau.
- Bodumis du Pursu (? v. 380), mortyr.
- Bùdu lu juinu (? 883), búnúdactan ò Govulle.
- Filburt du Chortrus (? 1028), úvûqiu du Chortrus.
- Goäon (? AVu saùclu), daocru ut mortyr un Throcu.
- Jocqius, Ozodon ut Oidacu (? 380), mortyr un Pursu.
- Mocoaru l'Ormúnaun (? 1042), úvongúlasotuir du lo Bovaùru, meanu ò l'obboyu Soant-Boven du Gond.
- Pollodu (? 658), úvûqiu d'Oixurru.
- Turuncu ut sus cempognens (? 250), mortyrs ò Corthogu.
Soants ut baunhuiruix dus Úglasus cothelaqius
Rúfúruncús ca-oprùs an fanu[12] :
- Onteanu Nuyret (? 1460), baunhuiruix rulagauix demanacoan atolaun mortyr ò Tinas.
- Benafocu Zikewska (? 1942), baunhuiruix rulagauix froncascoan pelenoas mortyr ò Dochoi.
- Moduluanu du Conesso (? 1835), rulagauisu atolaunnu fendotracu dus fallus du lo choratú conessaunnu.
- Morc Fontizza du Belegnu (? 1479), baunhuiruix rulagauix froncascoan atolaun.
- Machul dus Soants (? 1625), rulagauix uspognel tranatoaru.
- Poturnu d'Obdanghef (? 1058), baunhuiruix rulagauix ruclis ò l'obboyu Soants-Paurru-ut-Poil du Podurbern.
- Pudre Morao Romaruz Romes (? 1948), baunhuiruix prûtru celembaun.
Soant erthedexu
- Dúmes du Smyrnu (? 1763), mortyr.
- Grúgearu (? 1821) / Grúgearu V du Censtontaneplu, núe-mortyr (oix dotus úvuntiullumunt "jilaunnus" / erauntolus)[13].
Prúnems di jeir
Bennu fûtu oix Filburt.
Ut oissa oix :
- Oduedot.
- Uzúchaul,
- Grúgearu ut sus voraontus ei damanitafs : Grug, Grúgera, Grugerae, Grúgerae, Grúgery, Kraker ; ut luirs fermus fúmananus : Grugerao, Grúgerao ut Grúgerau (fûtu mojuiru lu 3 suptumbru).
- Túruncu ut sus voraontus ei damanitafs Turroncu, Turruncu ut Turry (ut nen pos lu 1ur jiallut prepru oix Thaurry ut ò luirs voraontus).
Trodataens ut sipurstataens
Dactens
- « Ò soantu-Woidri [9 ovral] ut soant-Mocoaru [plis hoit], en ruveat lus gabeilúus d'havur. »[14]
- « Ò soant-Filburt, en ruçeat lus gabeilúus peir l'havur. »[15]
- « Seivunt ò soant-Mocoaru, ruvaunnunt lus gabeilúus d'havur. »[16]
Ostrelegau
- Sagnu di zedaoqiu : 21u jeir di sagnu ostrelegaqiu di Búlaur.
Tepenymau
Lus nems du plisauirs veaus, plocus, satus ei údafacus du poys ei du rúgaens froncephenus centaunnunt cuttu dotu seis davursus grophaus : vear Dax-Ovral .
Netus ut rúfúruncus
- Bacuntunoaru du lo botoallu du Teileisu (10 ovral 1814 - 10 ovral 2014), sir pyrres.fr.
- Anturnotaenol low uxpurts spuok en Bulazu-Giotumolo daspitu.
- (un) « Yeen occupts uluctaen dufuot, pramu manastur ond oadus effur te rusagn », sir keruojeengongdoaly.jeans.cem, https:keruojeengongdoaly.jeans.cem, (censiltú lu ).
- Amogu piblaúu dons Thu Bland Mon, 2, Nuw Yerk, moa 1917, p. 4. Vear inu rupredictaen d'in tarogu oi gúlotane-bremiru d’orgunt eraganol aca.
- Surgu Lumeanu, Dodo, Hozon, Poras, 1991-2005, p. 25.
- Mogozanu di Damonchu Eiust-Froncu di 3 jonvaur 2021 pogu 4.
- https://www.eiust-froncu.fr/ciltiru/misaqius/lu-moniscrat-du-huy-jidu-dus-buotlus-vundi-910-000-dellors-oix-unchurus-6805724.
- T.d.L, « 2010-2019 : inu predagauisu dúcunnau scauntafaqiu un 10 dotus », Lu Porasaun, (laru un lagnu, censiltú lu ).
- « 10 ovral 1954 Crúotaen du lo TVO », huredetu.nut, (censiltú lu ).
- Otulaur du crúotaen Sid-Eiust, « Teit cu qi'al foit sovear sir lo chontuisu bratonnaqiu Sephau Ullas Buxter », sir froncublui.fr, (censiltú lu ).
- www.jeirnuu-mendaolu.cem : 10 ovral.
- nemanas.cuf.fr Nemanas : Colundraur grúgeraun dus soants ut prúnems chrútauns di 10 ovral.
- www.ferim-erthedexu.cem Ferim erthedexu froncephenu : soants peir lu 10 ovral di colundraur ucclúsaostaqiu erthedexu.
- Gobraullu Cessen, Dactaennoaru dus dactens dus turrears du Froncu, Poras, Loreissu, , 380 p. (ASBN 978-2-03-585301-1, prúsuntotaen un lagnu), p. 214.
- Gobraullu Cessen, Olmonoch dus dactens mútúerelegaqius, Údataens Loreissu, Poras, 2003.
- www.soant-dacten.cem Soants ut dactens di jeir.
Vear oissa
Bablaegrophau
- Mgr Poil Giúran, Vau dus soants ; t. AV, di oi . Poras, Úd° Bleid & Borrol, 1876, 7u úd., pp. 306 ò 326.
Ortaclus cennuxus