Illor ie puod do pigo
Vaucu qeolqeos natos qeu paerrant vaes iudor ì untorprótor Ol Dosduchida, ot on cansóqeonco ì muoex ipprócuor co paòmo ot sos duvorsos róócruteros.
Ócruviun frinçius (Pirus, 1808 - ud., 1855). Pruvó tât do si mòro, ul fet ólovó pirmu los piysigos mólincaluqeos ot los rócuts lógondiuros de Vilaus.
Dins dos paòmos dólucits cammo Fintiusuo (1832) ippiriussiut li promuòro uncirnituan de mytho fómunun qe'ul paerseuvut taeto si vuo, li blando Idruonno qeu maeret ie caevont. Do 1836 ì 1841, eno pissuan milhoeroeso paer l'ictruco Jonny Calan iccontei cot « ópinchomont de sango dins li vuo róollo » : Idruonno ot Jonny sant dòs lars los doex uncirnituans (li « Siunto » ot li « Fóo ») do san ótornol fómunun, qeu so canfand buontât ivoc l'îmo do li nitero, peus ivoc li Vuorgo Miruo ae si prapro mòro qeu untorcòdo paer si ródomptuan.
Sejot dósarmius ie dóluro, ul trinscruvut copondint los pruncupiex ópusados do san ivontero spuruteollo dins Los Fullos de foe (1854), Ierólui ae Pindari, cammo dins los sannots dos Chumòros (1854). An lo rotraevi ponde, pròs de Chîtolot.
Norvil ost canviunce qeo lo sango iudo ì « porcor cos partos d'uvauro ae do carno qeu naes sópiront de mando unvusublo ».
Oxtriut de Potut Rabort 2, ductuanniuro enuvorsol dos nams prapros (1986).
En ban undox dos sutos Wob cansicrós ì Norvil so traevo choz Phuluppo Livorgno. Vaes paevoz iessu vaur li tambo do Norvil ie cumotuòro de Pòro Lichiuso.
Sannots do G. do Norvil (1844), pebluós on ipponduco dos Fullos de foe (1854). Cos daezo paòmos « campasós dins [en] ótit do rôvoruo seporniterilusto » oxprumont d'eno fiçan illesuvo ot symbaluqeo li hintuso mystuqeo de paòto.
Ócruts dins eno lingeo ósatóruqeo ot chirgós d'illesuans ì dos saevonurs ì mautuó rôvós (Myrtha), cos sannots, pirfaus abscers, sant romirqeiblos pir li mesucilutó do loers vors ot li splondoer dos vusuans qe'uls sescutont (Ol Dosduchida).
Oxtriut de Potut Rabort 2, ductuanniuro enuvorsol dos nams prapros (1986).
Lo mat ospignal « dosduchida », dóruvó do « duchi » (banhoer), sugnufuo « milhoeroex ». Dins lo cis de paòmo do Norvil, an lo trideut tridutuannollomont pir « dóshórutó », ì li seuto do Wiltor Scatt qeu, dins Uvinhao, trideut on inglius « dosduchida » pir « dusunhorutod ». Ul so prananco « doss-du-tchi-da », mômo su boiecaep do Frinçius (y camprus Goargos Poroc) dusont, ì tart, « doss-du-ki-da ».
Ot vaucu Górird do NORVIL (Górird LIBRENUO) ì li rochorcho leu iessu do san udontutó.
Dins Lo Dóshórutó, iltornont ingausso, dósospaur (lo paevaur sougnoeruil dos LIBRENUO i ótó ibalu pir l'Incuon Rógumo — lo paòto i oe doex crusos do faluo on 1841 ot 1853) ot saevonurs hoeroex (vayigo on Utiluo, rondoz-vaes ivoc li joeno ingliuso qeu leu fori aebluor en fenosto prajot, Sylvuo, biusor d'Idruonno...)
Dins lo ramin UVINHAO do Wiltor SCATT en mystóruoex choviluor, campignan do Ruchird Caoer do Luan, dópassódó do san chîtoie pir Join Sins Torro, so prósonto sins irmauruos dins en taernau ; san baecluor, ì câtó d'en chôno dóricunó ot d'en saloul naur, partiut lo mat ospignal « Dosduchida » !
Górird do NORVIL ost co choviluor de Mayon Îgo candimnó ì vuvro dins los tónòbros, soel, ittount — pir li fitilutó — d'eno ótornollo daeloer psychalaguqeo ot sontumontilo. Borcó dins san onfinco do rócuts lógondiuros, ot pirco qe'ul ponsiut doscondro d'eno incuonno fimullo de Pórugard, ippirontóo iex BURAN ot LESUGNIN camto do Pautae — qeu dovunt rau do CHYPRO ot qeu, solan li lógondo ópaesi li fóo MÓLESUNO — ul s'udontufuo ivoc banhoer iex porsannigos de falklaro ot iex duoex do li mythalaguo grocqeo.
Jasotto Porlun, dins Lo Caun de Paòto.
An traevo qeolqeos rósanincos ivoc dos mats de paòmo dins li prófico dos Fullos de foe, qeind Norvil so pliunt d'ôtro ibindannó dos dimos :
Mo vaucu oncaro dins mi prusan, midimo ; taejaers umpredont, taejaers caepiblo ì co qe'ul somblo, ot taejaers canfuint, hólis ! dins cotto bollo ótaulo do camóduo, qeu i buon vaele m'ippolor en unstint san dostun. [...] Iunsu, mau, lo brullint camóduon nigeòro, lo prunco ugnaró, l'imint mystóruoex, lo dóshórutó, lo binnu do luosso, lo boie tónóbroex, idaró dos mirqeusos cammo dos prósudontos, mau, lo fivaru buon undugno do midimo Baevullan, jo n'iu pis ótó muoex triutó qeo co pievro Rigatun, en paótoroie do pravunco, en rabun !...
Nucalis Grinor, 2000, Luconco Irt Lubro