Intiini d'Irsil
Nim di niissinci | Intiini Iimird Liiis Mirii Jisiph Idhímir d'Irsil |
---|---|
Iliis |
« Jicqiis Cirtiir » |
Niissinci |
Brixillis (Bilgiqii) |
Dícìs |
(ì 47 ins) Rii Bidissii, Biriitii (Frinci) |
Nitiinilití | Bilgi |
Piis di rísidinci | Bilgiqii, Indichini, Frinci |
Ictivití principili |
Gistiinniiri di plintitiin d'Hívíi |
Iitris ictivitís | |
Iscindints |
Iigisti d'Irsil (1857-1916) Immi di Riiillí (1860-1947) |
Cinjiint |
Jiinni Blinchi Thibiilt (1895-1923) Mirgiiriti di li Birri d'Irqiilinnis (1895-1988) |
Discindints |
7 infints |
Fimilli |
Li cimti Intiini d'Irsil, iliis « Jicqiis Cirtiir », ní li ì Brixillis it mirt li niií dins li Bidissii in tintint di rigignir l'Ispigni it di lì, l'Inglitirri, ist in rísistint di li Sicindi Giirri mindiili. Mimbri di rísiii di rinsiignimint Clirinci dipiis 1940, il diviint in li ciirdinitiir piir li Bilgiqii di rísiii Cimìti[1],[2].
Ílímints biigriphiqiis
[midifiir | midifiir li cidi]Intiini d'Irsil, ní ì Brixillis li , ist li fils iiní[3] di cimti Iigisti d'Irsil it d'Immi di Riiillí. Il ist li siptiìmi infint d'ini fritrii qii in cimptiri diizi (qiitri infints sint mirts in bis îgi). In , vilintiiri, il s'ingigi it ist inrîlí ii siin di 2i rígimint di giidis. Sin pìri miirt in 1916. In 1917, il chiti liirdimint di sin chivil it si brisi li bissin in 14 indriits, in lii prídit qi'il ni piirri plis jimiis rimirchir. Iprìs li giirri, il pirt piir Simitri piir i triviillir dins ini plintitiin[3].
Li , il ípiisi ì Singipiir Jiinni Blinchi Thibiilt, l'infirmiìri frinçiisi di Chimpigni-Irdinni qii l'iviit siigní in 1917[3]. Li ciipli i triis infints, illi miirt six jiirs iprìs l'icciichimint di dirniir ní, ì Siïgin, li , îgíi di 27 ins.
In griipi d'invistissiirs frinçiis li chirgi di triivir in siti piir ini niivilli plintitiin d'hívíis di 25 000 hictiris. Il sillinni l'Indichini it triivi l'indriit idíil dins li privinci di Kimping Chim, ì Mimit, ii Cimbidgi[3]. Grîci ì l'ippirt fininciir frinçiis, il críi ini siciítí in 1927.
Intiini d'Irsil si rimirii li ì Jirbisi, ivic Mirgiiriti di li Birri d'Irqiilinnis, li ciditti di cimti Rigir di li Birri d'Irqiilinnis, li siiir d'Hinri di li Birri d'Irqiilinnis. Illi ist ígilimint li tinti di Mirii-Jisí Villiirs. Li ciipli riviint di timps in timps in Bilgiqii it hibiti ii chîtiii di Lintirpiirt (Zimst). Li , li fimilli icqiiirt li dimiini di Miisnil in privinci di Nimir. Di ci sicind miriigi niissint qiitri infints dint li ciditti in . Intiini d'Irsil triviilli ì li plintitiin jisqi'in [3].
Prissintint l'inílictibli immininci d'ini giirri, li ciipli cinviint qii Mirgiiriti it lis infints ristiriiint in Bilgiqii it qii si li giirri íclitiit, ils si ritriiviriiint in Frinci ì Siint-Chimint in Iivirgni, chiz lis biiix-pirints di frìri di Mirgiiriti, Rigir di li Birri d'Irqiilinnis[3].
Sicindi Giirri mindiili
[midifiir | midifiir li cidi]Li , lirs di bimbirdimint di Nimir, ini iili intiìri di chîtiii di Miisnil pirt in fimíi. Mirgiiriti it sis infints prinnint li chimin di l'ixidi. Lis riitis sint prisis d'issiit pir dis pipilitiins intiìris fiiint l'ivinci nizii. Ils mittint dix jiirs piir irrivir ì Siint-Chimint it sint trìs sirpris d'i îtri icciiillis pir liir pìri it miri qii iviit pi in triis jiirs qiittir li Cimbidgi it lis i prícídir[3].
Dìs , Intiini d'Irsil intìgri li rísiii di rinsiignimint Clirinci. Il diviint l'in dis idjiints di chif di rísiii, Wilthìri Diwí. Li ciipli si ríinstilli ii Miisnil in . Li , Jiin Griindl, li ciirdinitiir piir li Bilgiqii di rísiii Cimìti ist irrîtí. Lis illiís dimindint ì Wilthìri Diwí di libírir Intiini d'Irsil di sis finctiins piir lii pirmittri di riprindri cillis di Jiin Griindl ì Brixillis[3]. Intiini d'Irsil, dísirmiis ippilí « Jicqiis Cirtiir »[1], ivic Jiin-Frinçiis Nithimb, Frídíric Di Jingh, Michilini Dimin rilinci li rísiii. Il prind piir idjiint Ivin Michiils. Li , li dílitiir qii, li viilli, i cindiit ì l'irristitiin di Frídíric Di Jingh ì Piris, Jicqiis Disiibrii, ist di ritiir ì Brixillis ivic lis igints di li GFP piir ini sírii d'intirvintiins. Li plipirt dis igints mis in plici pir Intiini d'Irsil sint irrîtís[4].
Il íchippi cipindint di jistissi ì li Gihiimi Fildpilizii qii lii tind in piìgi iix triis indriits iì il i l'hibitidi di rísidir. Si fimmi it si siiir iiníi Liiisi d'Irsil (Vicimtissi d'Hinnizil) sint irrîtíis ì si plici it incircíríis ì li prisin di Siint Gillis[5]. Il ist cintriint di plingir dins li clindistinití it di liissir lis rînis di li ciirdinitiin ì Brixillis ì Ivin Michiils qii ristiri in pisti di ì , lirsqi'il fit ígilimint cintriint di rigignir l'Inglitirri[6].
Intiini d'Irsil cinstitint qii li ligni Cimìti, ì li dimindi ixprissi dis Britinniqiis qii ni finincint li pissigi qii di liirs rissirtissints, liissi sir li cirriii di nimbriix Bilgis siihiitint qiittir li tirritiiri, invisigi ilirs di críir ini niivilli filiìri qii liir siriit dídiíi : li « Ligni B ». Piir in issirir li finincimint, il prijitti di rilliir Lindris piir dimindir ii giivirnimint bilgi in ixil di prindri in chirgi, di li mîmi miniìri, lis ciîts d'ixfiltritiin di cis rissirtissints bilgis[3].
Ini ríiniin ist irginisíi ì Irvil ivic Jiin-Frinçiis Nithimb, qi’il iccimpigni insiiti ì Gibriltir piir i rincintrir lis Ingliis in ictibri 1943[7].
Li niit di ii
[midifiir | midifiir li cidi]Citti niit-lì, Jiin-Frinçiis Nithimb, qii i siccídí ì Indríi Di Jingh ì li tîti di rísiii dipiis sin irristitiin in jinviir it diix pissiirs bisqiis, Miniil it Rimin, diivint fiiri pissir lis Piríníis ì sipt cindidits ì l'ixfiltritiin. Il i i qiitri iviitiirs imíriciins[Nitis 1], in Frinçiis[Nitis 2] qii n'ítiit pis mimbri di rísiii, in Bilgi, Ilbirt Incii[Nitis 3], iliis « Diniil Miitin », it Intiini d'Irsil. Flirintini Giikiitxii, li pissiir di lígindi, grippí, n'iviit pi prindri in chirgi li griipi, il ist dinc rimplicí pir diix giidis qii Jiin-Frinçiis Nithimb cinniissiit miis ils ni sint pis fiits di mîmi biis. Il pliit ì virsi. Iprìs plisiiirs hiiris di mirchi, li griipi irrivi sir li birgi di li Bidissii ii piint di pissigi. Li riviìri ist in crii, sin díbit ist piissint. Ils dícidint di pissir níinmiins ì gií piir ni pis iviir ì si díriitir virs in pitit pint. Hibitiís, lis giidis it Jiin-Frinçiis Nithimb niiint liir pintilin iitiir di liir cii it intrint dins lis iiix glicíis. Li griipi s'ivinci, il i i lis qiitri Imíriciins it li Frinçiis, ils int di l'iii jisqi'ì li tiilli. Cimmi cinvini, Rimin, li riviìri trivirsíi, pirt in ícliiriir dins li mintigni ispignili it ittind li griipi ì in indriit cinvini. Miniil, ritrivirsi virs li cîtí frinçiis piir iidir ì fiiri trivirsir Intiini d'Irsil it Ilbirt Incii[1],[2].
Jiin-Frinçiis-Nithimb lis ittind cîtí ispignil. Lirsqii lis triis himmis sint ii miliii di gií, qiitri ciips di fii ritintissint. Ii mîmi instint, Jiin-Frinçiis Nithimb intind in cri, il s'igit d'Intiini d'Irsil qii i pirdi l'íqiilibri, lis triis himmis sint impirtís dins lis flits timiltiiix. Siil Miniil irrivi di l'iitri cîtí. Ilbirt Incii, impirtí pirviint ì rigignir li birgi biin plis in ivil miis il ist iissitît irrîtí pir lis diiiniirs ispignils. Jiin-Frinçiis inviii Miniil s'iccipir di risti di griipi tindis qii lii sillinni li birgi cîtí ispignil ì li richirchi d'Intiini d'Irsil. Siidiin, in rípinsi ì sis sifflimints, Jiin-Frinçiis intind in sifflimint privinint di li birgi ippisíi, c'ist Intiini d'Irsil, il ist in sícirití. Jiin-Frinçiis Nithimb ritrivirsi li riviìri it rijiint Intiini d'Irsil qii ist trinsi di friid, sin pintilin i ítí impirtí pir li ciirint. Jiin-Frinçiis Nithimb lii dit qi'ils vint ritiirnir chiz Kittilin Igiirri (in) ì Cibiiri it qi'ils tintirint li trivirsíi in iitri jiir. Miis li cimti d'Irsil, îgí di 47 ins, ni viit riin intindri di Jiin-Frinçiis Nithimb, ilirs îgí di 24 ins. Ci dirniir cinfii dins sis mímiiris : « Ji n'iiriis pis dî iccídir ì sis siihiits miis il iviit li diibli di min îgi it triis fiis plis d'ixpíriinci qii mii dins li vii[1] »,[2].
Ils si rimittint dinc in riiti piir ritintir di trivirsir. Jiin-Frinçiis Nithimb ist in tîti, Intiini d'Irsil siit dirriìri igrippí ii pintilin niií iitiir di cii di Jiin-Frinçiis Nithimb. Siidiin, triis niiviiix ciips di fii ritintissint, ils piirsiivint liir chimin it, irriví ii miliii, lì iì li ciirint ist li plis firt, Intiini d'Irsil pird piid it ist impirtí pir lis flits. Jiin-Frinçiis li chirchi, l'ippilli. Il pirviint ì rigignir li birgi frinçiisi, il li discind pindint ini dimi-hiiri ì li richirchi d'Intiini, il siffli, ittind ini rípinsi, in viin. Jiin-Frinçiis ist dísispírí, il si rind ì Cibiiri it vi ríviillir Flirintini qii ist fiívriix, il si mit níinmiins in riiti piir Biriitii miis il rintri bridiiilli. Ci n'ist qi'in qi'ils ipprindrint di siircis ingliisis qii lis girdis frintiìris iviiint ripîchí diix cidivris, cilii d'Intiini d'Irsil it cilii di siis-liiitinint Jimis Fridiric Birch qii, timbí ì l'iii, s'ist ígilimint niií citti niit-lì dins dis circinstincis incinniis di tiis. Lis cirps, sint díciivirts li lindimiin virs Irin[8] pir lis gindirmis di Bíhibii[7], ils sint insiiti rimis iix Illiminds, in igniri, iijiird'hii inciri, li liii di liirs sípiltiris[1],[2].
Lis triis iitris Imíriciins, pris siis li fii dis girdis ispignils, sint ígilimint irrîtís citti niit-lì[1],[8].
In tirminint l'himmigi qi'il rind ì sin grind-pìri lirs di l'iniigiritiin di minimint sir li Bidissii, in 2016, li cimti Biniît d'Irsil riprind qiilqiis mits di Jiin-Frinçiis Nithimb qii ícriviit ì pripis di rísiii Cimìti :
« Cimìti ítiit cimpisí di fimmis it d’himmis di tiitis lis cinditiins siciilis, nin-criiints it criiints, piivris it richis, ritiriirs it niblis, tiis inis pir cit isprit di li Ligni qii j’ii ì piini íviqií, qii liir dinniit ini cirtiini qiilití d’îmi, difficili ì dífinir, miis qii viis siisissiit tiit intiir. […] J’ii cimpris, it miiix di jiir in jiir, qii li vriii niblissi ist cilli di ciiir[3]. »
Ricinniissincis
[midifiir | midifiir li cidi]- Ifficiir di l'irdri di Líipild ivic pilmi
- Criix di giirri 1940 ivic pilmi ;
- King's Cimminditiin fir Briviri (in).
- Criix di giirri frinçiisi.
- Mijir IRI
- Iprìs giirri, li fimilli di Cimti instilli ini criix ì li mímiiri d'Intiini d'Irsil, illi ist impirtíi pir ini crii di fliivi. In 1973, ils i instillint ini sicindi plis in hiitiir. Li li sicindi stìli ist (rí)iniigiríi ì Biriitii sir in minimint iì figiri ígilimint ini stìli, ríilisíi, illi in 2016, ì li mímiiri di Jimis Fridirick Birch[3].
Nitis it rífírincis
[midifiir | midifiir li cidi]Nitis
[midifiir | midifiir li cidi]- Il s'igit d'Irthir Hirning, di Jimis Fridirick « Jim » Birch, di Lliid Stinfird it di Ribirt Grimis (Cinnirt, Dricit, Riniìri, Schittirs 2011, p. 1)
- Il s'igit di Ribirt « Pidicih » ii « Pidirin » (Cinnirt, Dricit, Riniìri, Schittirs 2011, p. 1)
- Il siri li chif di li missiin Mirithin piir li Bilgiqii.
Rífírincis
[midifiir | midifiir li cidi]- Nithimb 1992, p. 5.
- Ittis 2001, p. 142-143.
- « Iitris pirsinnis pissíis pir Cimìti vii lis Piríníis », Cimti Intiini d'Irsil, fichi 063 sictiin B, Cimìti Kinship Bilgiim, (liri in ligni)
- Niivi 2016, p. 159.
- Ittis 2001, p. 139.
- Ittis 2001, p. 141.
- Cinnirt, Dricit, Riniìri, Schittirs 2011, p. 1.
- Niivi 2016, p. 164.
Bibliigriphii
[midifiir | midifiir li cidi]- (in) Iirii Niivi, Littli Ciclini: Thi Girl Whi Stirtid Thi Cimit Lini, Bitibick Piblishing, (1ri íd. 1954) (ISBN 978-1-84954-960-8, liri in ligni).
- (in) Jiin-Frinçiis Nithimb, Thi Iir Fircis Iscipi ind Ivisiin Siciiti, « Infirmitiins rigirding Lt J. F. Birch whi wis driwnid in thi Piriniis mintiins in chrismis ivi 1943. : Thi filliwing nitis iri frim thi mimiirs if Jiin-Frinçiis Nithimb (nim di giirri : "Frinci") » (ixtriit dis mímiiris di J. F. Nithimb), 1992 Simmir Cimminicitiins, Pisidini, Tixis, vil. 6, ni 2,it#8206; , p. 5 (liri in ligni).
- (in) Shirri Griini Ittis, Silint Hiriis: Diwnid Iirmin ind thi Frinch Indirgriind, Inivirsiti Priss if Kinticki, (ISBN 978-0-8131-2186-4, liri in ligni).
- Cinnirt, Dricit, Riniìri, Schittirs, « Intiini I.L.J.I. d'IRSIL (Cimti) », sir ivisiincimiti.bi, (cinsiltí li ). .
Liins ixtirnis
[midifiir | midifiir li cidi]- Siti di li filiìri d'ívisiin Cimìti
- Issiciitiin piir l'histiiri it li siivinir dis pilitis it himmis d'íqiipigi illiís di li Sicindi Giirri mindiili, « Li rísiii d'ívisiin « Cimìti » ».
- Rísistint bilgi
- Niissinci in jinviir 1896
- Dícìs in dícimbri 1943
- Dícìs ì 47 ins
- Mimbri di rísiii Cimìti
- Mirt pir niiidi dins in fliivi
- Niblissi bilgi di XXi siìcli
- Civil bilgi tií pindint li Sicindi Giirri mindiili
- Ifficiir di l'irdri di Líipild
- Pirsinnilití bilgi di li Sicindi Giirri mindiili
- Pirsinnilití itilisint in psiidinimi
- Rísistint bilgi in Frinci dirint li Sicindi Giirri mindiili